DANIEL DEFOE (1660-1731)
Daniel Defoe (Daniel Điphâu) là nhà văn Anh, sinh ở London trong một gia đình Thanh giáo. Cha ông là James Foe (Giêm Phâu), từng kinh doanh nghề sản xuất nến và bán thịt. Năm 1703, nhà văn đổi tên họ Foe (Phâu), thêm dấu hiệu quý tộc Pháp vào thành Defoe. Lúc nhỏ, ông được gửi đi học để sau này trở thành mục sư nhưng ông bỏ trường học theo nghề kinh doanh. Ông đã đi nhiều nước như Pháp, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Italia, Đức. Năm 1683, ông trở về nước mở cửa hiệu tạp hóa, năm sau lấy vợ và tiếp tục kinh doanh cho đến khi về già. Đương thời Defoe tham gia vào nhiều đảng phái chính trị khác nhau, năm 1703 từng bị giam hơn nửa năm trong ngục Niughết; có khi nghiêng ngả lựa chiều từ đảng này sang đảng khác, miễn đó là phe cầm quyền. Liên quan đến nghề nghiệp kinh doanh, Defoe viết nhiều tác phẩm viết về phát triển kinh tế, mở rộng thương mại, vai trò thương nhân lịch sử thương mại... Ông cũng từng đứng ra xuất bản Tạp chí Những vấn đề của Pháp và toàn thể Châu Âu. Từ năm 1704 đến 1713 thì đổi tên thành Mercalor. Với sáng tác, Defoe bước vào làng văn khi đã ngót sáu mươi tuổi, nhưng đã kịp để lại một số lượng tác phẩm không nhỏ. Về cuối đời, ông sống trong cảnh túng thiếu, bệnh tật và qua đời ngày 26 tháng 4 năm 1731 tại vùng Morphin.
Tác phẩm của Defoe còn lại có Rôbinxơn Cruxô (1719), Thủ lĩnh Xingơtơn (1720), Môn Phlendơc (1722), Đại tá Giéc (1722), Cô Rôxana (1724)...
Trong số đó, tác phẩm Cuộc đời và những chuyện phiêu lưu kỳ lạ của Rôbinxơn Cruxô là tiểu thuyết đầu tay và là sáng tác tiêu biểu nhất trong toàn bộ sự nghiệp văn học của Defoe. Cốt truyện Rôbinxơn Crưxô được Defoe dựa vào sự kiện có thật đương thời. Năm 1705, chàng thuỷ thủ Xenkiêc bị lạc vào đảo hoang ngoài khơi Chilê. Đến năm 1709, do một sự tình cờ Xenkiêc may mắn được thuyền trưởng Rôgiơ cứu thoát, song người thuỷ thủ bất hạnh kia gần như trở lại trạng thái người rừng. Trong cái nhìn nghệ thuật của Defoe, Rôbinxơn Cruxô là một tiểu thuyết tự thuật, kể lại ý trí và lòng yêu cuộc sống của con người mặc dù một thân một mình sống suốt 25 năm trên đảo hoang. Thiên tiểu thuyết khơi gợi trí tưởng tượng phong phú, ngay lần xuất bản đầu tiên đã được độc giả hết sức hoan nghênh. Đến tháng Tám năm 1719, nghĩa là chỉ mấy tháng sau Rôbinxơn Cruxô được xuất bản, Defoe cho ra mắt tiếp các phần hai và phần ba, nhưng không được đón chào như trước. Phần hai kể về cuộc hành trình của Rôbinxơn trở lại đảo hoang rồi qua Madagasca, Ấn Độ, Trung Quốc vòng qua Sibir rồi trở lại Châu Âu. Phần ba nói về những suy tưởng của Rôbinxơn Cruxô khi vượt qua tất cả các hiểm nghèo do con người và thiên nhiên đưa lại. Song ở đây, nhân vật chính đã trở thành hình ảnh minh họa đơn đều cho lý tưởng tư sản. Nhà văn đồng hương Walter Scott (1771-1732) có nhận xét rất xác đáng về Rôbinxơn: Nhân vật lập luận y hệt bất cứ một chủ tiệm nào ở phố buôn Sarinh Corx.
