Di chỉ Stonehenge
Cạnh những đồi trọc đá phấn mịn thuộc đồng bằng Salisbury ở miền Nam nước Anh, nổi lên một vùng núi cao được kết cấu bởi một loại sa thạch màu xám xanh. Những ngọn núi này xếp lại thành một ngọn núi đứt quãng. Đó chính là Stonehenge, một di tích vĩ đại nhất trên toàn cõi châu Âu và đã được ghi vào danh sách Di sản văn hóa thế giới năm 1986 của UNESCO.
Vùng thánh địa làm bằng đất và đá này đã có từ thời đại đồ đá mới cách chúng ta hơn 4.000 năm. Một hệ thống đường hào bao quanh theo hình vòng tròn, đã làm cho nơi đây trở thành một vùng đất linh thiêng. Bên trong đường hào là những chiến hầm cũng được xếp đặt theo hình vòng tròn, bên ngoài là một phiến đá lớn đó là một khối sa thạch chưa bị gọt đẽo. Phiến đá sa thạch này được đặt tại một vị trí mà người ta có thể nhìn thấy mặt trời nhô lên ở chính tại đỉnh của phiến đá đó vào buổi sáng giữa mùa hè.
Vào khoảng 1.700 năm TCN, những con người của thời kỳ đầu của thời đại đồ đồng đã dựng lên một vòng tròn khép gồm 80 khối đá nằm trong hệ thống đường hào. Những phiến đá màu xanh và mảnh mai được đưa từ miền Tây xứ Wales cách đó 250 dặm (rất có thể được vận chuyên bằng đường thủy), do vậy Stonehenge vốn đã linh thiêng càng thêm linh thiêng. Và 100 năm sau đó, di tích Stonehenge từ một khu đền linh thiêng nhưng bị đổ nát đã được nâng cấp, trùng tu sửa chữa, trở thành bề thế như ngày nay.
Kết cấu quy mô công trình của khu di tích Stonehenge rất to lớn như hiện tại, đòi hỏi sức lao động đổ rá khá lớn, tính tổ chức cao. Đó chỉ có thể và sự sáng tạo của một nhà lãnh đạo giàu có của thời đại đồ đồng, một người trở nên giàu có nhờ sự tích lũy của cải bằng việc chăn nuôi gia súc và buôn bán với bên ngoài.
Theo lệnh của vị thủ lĩnh tối cao này, các nhà kiến trúc xây dựng Stonehenge đã cử người đưa những khối sa thạch khổng lồ từ những ngọn đồi trọc đá phấn cách đó 20 dặm đến công trường: Tại đây, chúng được chồng lên nhau, sau đó những người thợ đá phải chế tác, đục đẽo để tạo thành những khối đá theo yêu cầu của các nhà kiến trúc xây dựng. Trong số những phiến đá này có 30 tấm, trọng lượng mỗi tấm khoảng 26 tấn, xếp tạo thành vòng đai bên ngoài để đỡ các tấm lanh tô được đẽo uốn cong nằm kề sát đó. Một dãy đá bên trong xếp theo hình móng ngựa gồm 5 cặp đá dựng đứng, mỗi cặp được nối với nhau bằng một tấm lanh tô để tạo thành một chỉnh thể rất quen thuộc của thánh địa.
Kết hợp với cảnh mặt trời mọc giữa mùa hè, Stonehenge có thể còn đánh dấu được đường đi của Mặt trời, Mặt trăng và các hành tinh khác, song điều quan trọng nhất của Stonehenge là một tế đàn lớn để tổ chức các nghi lễ tôn giáo và các nghi lễ khác mà giờ đây những người Druids hiện đại chỉ có thể biết qua tưởng tượng và bắt chước khi hành hương đến Stonehenge để đón hạ chí (Summer Solstice).
