CÁC KHU VỰC ĐỊA PHƯƠNG CỦA ITALIA
ABRUZZO
Abruzzo có thủ phủ mang tên là L’Aquila, ở miền Nam Italia. Khu vực này bao quanh Marche ở phía Tây Bắc, Umbria ở phía Tây, Lazio ở phía Nam, Molise ở phía Đông Nam và biển Adriatic ở phía Đông.
Diện tích của khu vực này là 10.794 km2, với dân số khoảng 1,3 triệu người.
Abruzzo chia làm bốn tỉnh: L’Aquila, Teramo, Chieti và Pescara. Khu vực này phong phú về những thắng cảnh thiên nhiên, nhưng chỉ mới được khai thác đại trà về du lịch trong thời gian gần đây. Đây là khu vực có nhiều lâu đài và những thị trấn từ thời Trung cổ.
BASILICATA
Khu vực này có thủ phủ là Potenza, với diện tích 9.995 km2 và dân số khoảng hơn 597.000 người. Basilicata nằm ở phía Nam Italia, bao quanh Campania ở phía Tây, Puglia ở phía Đông và Calabria ở phía Nam. Ở đây có một đoạn ngắn bờ biển tiếp giáp với biển Tyrrhenia và một đoạn khác tiếp giáp với vịnh Taranto trong biển Ionia ở phía Đông Nam. Khu vực này có 2 tỉnh là Potenza và Matera.
Basilicata là khu vực toàn đồi núi, với đỉnh cao nhất ở phía Nam dãy Appennine là núi Pollino (7.325 feet). Núi Vulture, ở góc Tây Bắc, là một ngọn núi lửa đã tắt, có độ cao 4.365 feet. Địa hình đồi núi ở đây gây trở ngại cho giao thông cho tới thời gian gần đây, và khu vực này nằm trong số những tỉnh kém phát triển nhất ở Italia.
CALABRIA
Calabria, trước kia gọi là Brutium, là một khu vực ở phía Nam Italia, bao gồm những “ngón chân” của bán đảo Italia về phía Nam của Naples. Phía Bắc khu vực này tiếp giáp với Basilicata, phía Tây giáp với biển Tyrrhenia, và phía Đông tiếp giáp với biển Ionia. Calabria nằm gần Sicily cách hòn đảo này bởi eo biển Messina. Khu vực này có diện tích 15.080 km2 và dân số khoảng 2,05 triệu người.
Calabria có 5 tỉnh: Cosenza, Caotone, Reggio di Calabria, Vibo Valentia và Catanzaro. Catanzaro đã trở thành thủ phủ của khu vực này từ năm 1970, mặc dù quốc hội lại được đặt tại thủ phủ cũ là Reggio di Calabria.
CAMPANIA
Campania cũng thuộc miền Nam nước Italia, phía Tây Bắc có Lazio, phía Bắc có Molise, phía Đông Bắc có Puglia, phía Đông có Basilicata, và phía Tây có biển Tyrrhenia. Khu vực này bao phủ một diện tích 13.595 km2, với dân số khoảng 5,7 triệu người.
Với thủ phủ là Naples, khu vực này có nhiều điểm thu hút về du lịch như hang Sibyl ở Cumae, những ngôi đền Hy Lạp ở Paestum, những tàn tích La Mã ở Pompeii và Herculaneum, những ngọn núi lửa ở Vesuvius và Solfatara, bờ biển Amalfi trải dài từ Sorrento đến Salerno, và những hòn đảo ở Capri và Ischia.
EMILIA-ROMAGNA
Emilia-Romagna là khu vực hành chính ở phía Bắc Italia, bao gồm hai địa điểm lịch sử là Emilia và Romagna. Khu vực này có hình tam giác, phía Đông giáp với biển Adriatic, phía Bắc giáp với sông Po và phía Nam giáp với rặng Appennine. Với dân số khoảng 4.030.000 người trên một diện tích 22.123 km2, đây là một khu vực có mật độ dân số khá cao. Emilia-Romagna là một trong những khu vực phồn thịnh của Italia, có những món ăn độc đáo nhất nước.
Nông nghiệp là hoạt động kinh tế quan trọng nhất tại đây với ngũ cốc, khoai tây, bắp, cà chua và hành tây được trồng phổ biến nhất. Ngoài ra khu vực này còn sản xuất nho và các loại trái cây dùng để làm rượu vang.
Các ngành công nghiệp ở Emilia-Romagna cũng rất phát triển, đặc biệt là nền công nghiệp thực phẩm và công nghiệp du lịch dọc theo bờ biển Adriatic. Thủ phủ của khu vực này là Bologna, một trung tâm quốc gia về lịch sử, văn hóa và giải trí. Romagnia là tàn tích của Romnia, từ khi Ravenna còn là thủ phủ của đế quốc Byzantine thuộc Italia.
FRIULI-VENEZIA GIULIA
Với diện tích 7.844 km2 và dân số khoảng 1,18 triệu người, Friuli-Venezia Giulia một khu vực tự trị ở vùng Đông Bắc Italia, tiếp giáp với khu vực Veneto và các nước cộng hòa Áo và Slovenia, cùng với biển Adriatic. Những thành phố chính ở đây là Trieste và Udine.
Là một cửa ngõ mở ra biển để đến nhiều quốc gia Trung Âu, khu vực này có nhiều con đường giao thông nối liền giữa Đông và Tây của miền Nam châu Âu.
Ngoài tiếng Italia, tiếng Friulia được sử dụng khắp khu vực này, được một số người coi như một dạng thổ ngữ của Italia, và một số khác lại cho là một thứ ngôn ngữ riêng. Ngoài ra, ở đây còn có một số lớn người Slovenia và một số ít người Đức.
LATIUM
Latium là một khu vực nằm ở miền Trung Italia, tiếp giáp với Tuscany, Umbria, Abruzzo, Molise, Campania và biển Tyrrhenia. Khu vực này gồm có 5 tỉnh: Rome, Viterbo, Latina, Frosinone và Rieti. Thủ phủ của khu vực này là Rome, đồng thời là thủ đô của Italia.
LIGURIA
Liguria là một khu vực ven biển ở phía Tây Bắc của Italia, là khu vực nhỏ vào hàng thứ ba của nước này. Liguria giáp với Pháp ở phía Tây, Piedmont ở phía Bắc, và Emilia-Romagna và Tuscany ở phía Đông. Khu vực này nằm cạnh biển Liguria, một phần của biển Tyrrhenia.
Dải đất ven biển hình thành vùng Riviera của Italia, phía trong nội địa là dãy Liguria Alps ở phía Tây và dãy Liguria Apennine ở phía Đông. Thủ phủ của khu vực này là Genoa.
Khu vực bờ biển của Liguria có khí hậu biển ôn hòa. Vào tháng Giêng, Genoa có nhiệt độ trung bình khoảng 8 đến 100C. Vào mùa Hè, nhiệt độ trung bình ở đây từ 24 đến 250C. Địa hình đồi núi ở đây làm cho Genoa có một lượng mưa rất lớn, đến 2.000 mm một năm, trong khi những vùng khác với khí hậu Địa Trung Hải chỉ có từ 500 đến 800 mm mưa.
LOMBARDY
Lombardy là khu vực ở phía Bắc Italia, nằm giữa dãy núi Alps và thung lũng Po. Khu vực này tiếp giáp với Piedmont, Emilia-Romagna, Veneto, Trentino-Alto Adige, và nước Thụy Sĩ. Một phần sáu dân số của Italia sống trong khu vực này, và Milan, thủ phủ của nó, là khu vực thành phố lớn thứ tư của châu Âu, với dân số trên 6.5 triệu người.
Lombardy là một trong ba khu vực phồn thịnh nhất châu Âu, với GDP trên đầu người cao hơn 30% so với phần còn lại của Italia. Rất nhiều công ty của Italia và nước ngoài có trụ sở đặt tại Milan. Lombardy rất năng động về các bộ môn thể thao, với những câu lạc bộ hàng đầu về bóng đá, bóng bầu dục, khúc côn cầu và bóng rổ.
Ở đây có tháp Pirelli, công trình kiến trúc chọc trời cao nhất Italia (127 mét), là trung tâm của khu vực Lombardy.
MARCHE
Marche là khu vực ở vùng trung tâm Italia, tiếp giáp với Emilia-Romagna về phía Bắc, Tuscany và nước cộng hòa San Marino về phía Tây, Umbria về phía Tây Nam, Abruzzo và Latium về phía Đông Nam và biển Adriatic về phía Đông.
Với thủ phủ là Ancona, Marche được chia thành 4 tỉnh: Ancona, Ascoli Piceno, Macerata và Pesaro e Urbino. Marche, với địa hình phần lớn là đồi núi, có một lịch sử khác biệt với những khu vực khác, và ít thuận lợi trong giao thông từ Bắc xuống Nam.
Đất đai khá cằn cỗi trong địa hình hiểm trở của khu vực này đã được canh tác triệt để. Cảng Ancona là một cảng rất tốt, cùng với những cảng nhỏ khác được các tàu đánh cá sử dụng thường xuyên. Marche cung ứng cho hải quân Italia một số lượng lớn những thủy thủ thành thạo.
MOLISE
Molise là khu vực ở phía Nam Italia, là khu vực nhỏ vào hàng thứ hai ở nước này. Khu vực này giáp với Abruzzo về phía Tây Bắc, Lazio về phía Tây, Campania về phía Nam, Puglia về phía Đông Nam và biển Adriatic về phía Đông Bắc.
Khu vực này có diện tích 4.438 km2 với dân số khoảng 330.000 người. Ở đây có hai nhóm sắc tộc thiểu số: người Molisan Croatia và người Molisan Albani. Thủ phủ của Molise là Campobasso. Khu vực này được chia làm 2 tỉnh: Campobasso và Isernia.
PIEDMONT
Là một khu vực ở phía Tây Bắc Italia, Piedmont có diện tích 25.400 km2 vào dân số khoảng 4,3 triệu người. Thủ phủ của khu vực này là Turin.
Piedmont được bao quanh ba mặt bởi dãy núi Alps. Khu vực này tiếp giáp với nước Pháp, nước Thụy Sĩ, và các khu vực Lombardy, Liguria và Valle d’ Aosta của Italia.
Vùng đất thấp ở Piedmont là khu vực nông nghiệp màu mỡ, sản xuất các loại lúa gạo, lúa mì, bắp và nho. Khu vực này cũng có những trung tâm công nghiệp lớn, trong đó nổi bật nhất là khu Turin, nơi đặt xưởng máy của hãng ô tô FIAT.
Piedmont là một trong những khu vực sản xuất nguyên liệu làm rượu vang lớn nhất ở Italia, với diện tích trồng nho là 700 km2. Nơi này là quê hương của những hãng rượu vang nổi tiếng như Barbera, Barolo và Barbaresco.
APULIA
Apulia là khu vực thuộc phía Đông Nam Italia, tiếp giáp với biển Adriatic về phía Đông, biển Ionia về phía Đông Nam, và eo biển Otranto cùng với vịnh Taranto về phía Nam. Bộ phận phía Nam của khu vực này là Salento hình thành nên “gót” của chiếc ''giày ống'' của Italia.
Diện tích của khu vực này là 7.469 km2, với dân số khoảng trên 4 triệu người. Apulia nằm kế khu vực Molise về phía Bắc, Campania về phía Tây, và Basilicata về phía Tây Nam. Đây là khu vực nằm gần nước Albani nhất, chỉ cách 80 km trên biển Adriatic.
Bari là thủ phủ của khu vực này, vốn được chia thành các tỉnh: Bari, Brindisi, Foggia, Lecce và Taranto. Khu vực Apulia hầu hết là đồng bằng. Tuy nhiên, bờ biển ở khu vực này bị gián đoạn bởi vùng bán đảo Garagano nhiều đồi núi ở phía Bắc, và ở phía Bắc vùng trung tâm của khu vực này cũng có nhiều núi.
Nông nghiệp là hoạt động chính ở Apulia, những công nghiệp cũng phát triển nhanh chóng. Các sản phẩm nông nghiệp ở đây bao gồm: trái ô-liu, nho, ngũ cốc, quả hạnh, quả sung, thuốc lá và các loại gia súc. Các sản phẩm công nghiệp có dầu mỏ tinh lọc, hóa chất, xi măng, sắt thép, thực phẩm chế biến, plastic và rượu vang.
Nghề cá phát triển ở biển Adriatic và vịnh Taranto. Nạn thiếu nước sinh hoạt đã là một vấn đề ở khu vực này, và người ta phải dẫn nước về bằng đường ống từ sông Sele, xuyên qua dãy núi Apennine.
SARDINIA
Sardinia là hòn đảo lớn thứ hai của Italia ở Địa Trung Hải, nằm giữa Italia, Tây Ban Nha và Tusiana. Với diện tích 24.090 km2 và dân số khoảng l,65 triệu người, Sardiana là một khu vực tự trị của Italia.
Khu vực này được chia thành các tỉnh: Cagliari, Sassari, Nuoro, Oristano, Olbia-Tempio, Ogliastra. Carbonia-Iglesias và Medio. Con người ở Sardinia được quốc hội Italia coi là một chủng tộc biệt lập.
SICILY
Sicily là một khu vực tự trị của Italia và là hòn đảo lớn trong Địa Trung Hải. Khu vực này có diện tích 25.700 km2 và dân số khoảng 5 triệu người. Thủ phủ của nó là thành phố Palermo.
Ngọn núi lửa Etna tọa lạc gần Catania, có độ cao 3.320 mét, là núi lửa cao nhất ở châu Âu. Đây cũng là một trong những núi lửa hoạt động mạnh nhất trên thế giới.
Quần đảo Aeolia ở phía Bắc thuộc khu vực hành chính của Sicily, cũng giống như quần đảo Aegadia ở phía Tây, đảo Ustica ở phía Tây Bắc, và quần đảo Pelagia ở phía Tây Nam.
Trong suốt hai thiên niên kỷ vừa qua, Sicily đã nổi tiếng là một vùng đất sản xuất ngũ cốc. Quả ô-liu và rượu vang cũng là sản phẩm nông nghiệp chính tại đây. Khu mỏ Caltanissetta đã là nơi sản xuất sulphur hàng đầu trong thế kỷ 19, nhưng đã suy thoái từ thập kỷ 1950.
TUSCANY
Tuscany là một khu vực ở vùng trung tâm Italia, tiếp giáp với Latium về phía Nam, Umbria về phía Đông, Emilia-Romagna và Liguria về phía Bắc, và biển Tyrrhenia về phía Tây. Nơi đây còn được coi là khu vực đẹp nhất của Italia. Diện tích của Tuscany là 22.992 km2.
TRENTINO-ALTO ADIGE
Trentino-Alto Adige là một khu vực tự trị ở phía Bắc Italia. Nơi đây bao gồm hai vùng khác nhau: vùng nói tiếng Italia là Trento và vùng nói tiếng Đức là Alto Adige. Khu vực này trước kia là một phần của Áo-Hung, và đã được sát nhập vào Italia năm 1919.
Thủ phủ của Trentino-Alto Adige là Trento-Trient và Bolzano-Benz. Khu vực này tiếp giáp ở phía Bắc với Áo, ở phía Tây với khu vực Lombardy và ở phía Nam với khu vực Veneto. Với diện tích 13.169 km2, khu vực này toàn là đồi núi, bao phủ phần lớn dãy Dolomites và phần phía Nam của dãy Alps.
Những thung lũng màu mỡ của Trentino-Nam Tyrol chuyên sản xuất rượu vang, trái cây, sản phẩm từ sữa và gỗ. Công nghiệp tại đây có các ngành giấy, hóa chất và kim loại. Đây là nơi xuất khẩu lớn về năng lượng thủy điện. Du lịch cũng là một nguồn thu nhập quan trọng của khu vực này, và nơi đây cũng nổi tiếng với bộ môn trượt tuyết, đặc biệt là vùng Val Gardena.
UMBRIA
Umbria là khu vực đồi núi ở vùng trung tâm Italia, trên thung lũng sông Tiber. Phía Tây của khu vực này là Tuscany, phía Đông là Marche, và phía Nam là Lazio. Umbria có diện tích 8.456 km2 và dân số khoảng 834.000 người.
Với thủ phủ là Perugia, Umbria được chia thành 2 tỉnh: Perugia và Terni.
THUNG LŨNG AOSTA
Thung lũng Aosta là một khu vực đồi núi ở phía Tây Bắc Italia, vốn là khu vực nhỏ nhất của nước này. Phía Tây của thung lũng này tiếp giáp với Pháp, phía Bắc với Thụy Sĩ và phía Nam với khu vực Piedmont. Khu vực này có một tình trạng tự trị rất đặc biệt và hình thành một trong các tỉnh ở Italia. Thủ phủ của nó là Aosta-Aoste.
Khu vực thung lũng Aosta có diện tích 3.263 km2, với dân số khoảng 113.000 người, tập trung ở đáy thung lũng và một phần ở Francophone. Ở đây, tiếng Pháp được dùng trong hành chính và luật pháp, mặc dù phần lớn người dân tại đây nói tiếng Pháp-Prevence, một loại ngôn ngữ địa phương phổ biến tại Savoy, phần đất Thụy Sĩ nói tiếng Pháp, Lyon và Jura.
Thung lũng Aosta thuộc rặng núi Alps, bao gồm sườn phía Italia của núi Blanc và vùng Matterhorn. Đỉnh cao nhất ở đây là núi Gran Paradiso, một khu vực được bảo vệ trong Công viên Quốc gia Gran Paradiso. Đây là một trung tâm của những bộ môn thể thao mùa Đông, nổi tiếng nhất tại vùng Courmayeur.
VENETO
Veneto là khu vực ở phía Đông Bắc Italia. Khu vực này tiếp giáp với Lombardy, Trentino-Nam Tyrol, Áo, Friuli Venezia Giulia và Emilia-Romagna; nằm giữa dãy núi Alps và biển Adriatic. Ở đây có nhiều con sông chạy ngang: sông Po, sông Adige, sông Brenta và sông Piave.
Thủ phủ của Veneto là thành phố Venice. Ngoài ra khu vực này còn có nhiều thành phố quan trọng như Verona, Padua. Treviso, Belluno, Rovigo và Vecenza.
Khu vực này rất phong phú về các kho tàng nghệ thuật và văn hóa. Trong số những di sản văn hóa tại đây có những công thành kiến trúc độc đáo và cây câu Venice. Đấu trường ở Verona đã có từ thời La Mã, trước kia được chuyển thành nhà hát ô-pê-ra.
Ở Veneto có nhiều loại rượu vang ngon, trong đó có rượu Soave và Valpolicella. Những điểm nghỉ mát tại đây có Jesolo, Cortina d’ Ampezzo và hồ Garda.
Kinh tế của khu vực này, vốn trước kia lệ thuộc hoàn toàn vào nông nghiệp, nay nghiêng hẳn về sản xuất công nghiệp và thời trang, cùng với hoạt động du lịch văn hóa.
