LƯƠNG KHẢI SIÊU, NHÀ TUYÊN TRUYỀN CHO CUỘC VẬN ĐỘNG DUY TÂN
Lương Khải Siêu (1873 - 1929) là người Tân Hội, tỉnh Quảng Đông, một trong những lãnh tụ của cuộc vận động duy tân thời cận đại, tên tuổi xếp ngang với Khang Hữu Vi, được mọi người gọi chung là ''Khang Lương''. Năm l891 ông tôn Khang Hữu Vi làm thầy, và trở thành học trò thân thiết của Khang Hữu Vi. Năm 1895, ông theo Khang Hữu Vi vào Kinh thi tiến sĩ, giúp sức Khang Hữu Vi phát động cuộc ''dâng thư lên triều đình'' nổi tiếng, từ đó mở ra cuộc vận động duy tân biến pháp.
Trong cuộc vận động duy tân, Lương Khải Siêu lấy báo chí làm trận địa, dùng ngòi bút làm vũ khí, trợ uy cho những tiếng hò reo duy tân biến pháp vang dội. Năm 1896, ở Thượng Hải ông chủ biên tờ Thời vụ báo, công bố Biến pháp thông nghị, biên tập Tây chính tùng thư. Năm sau ông tới Hồ Nam, đảm nhận chức giảng viên chính của Học đường Thời vụ Trường Sa, với sự nỗ lực của ông và Đàm tự Đồng, cuộc vận động duy tân ở Hồ Nam phát triển nhanh chóng. Luận điểm văn chương của Lương Khải Siêu sắc sảo mới lạ, ngòi bút phóng khoáng rất được ưa chuộng, do đó tên tuổi ông nổi như cồn, trở thành nhà tuyên truyền nổi tiếng đương thời. Năm 1898 thời kỳ Hoàng đế Quang Tự thực hiện biến pháp, Lương Khải Siêu được Hoàng đế Quang Tự triệu kiến cho làm quan khanh lục phẩm xây dựng Đại học đường kinh đô (tiền thân của Đại học Bắc Kinh) và Dịch thư cục, được tham dự tân chính. Sau khi cuộc biến pháp thất bại, ông trốn trong sứ quán Nhật Bản, sau đó cải trang trốn sang Nhật Bản.
Trong thời kỳ lưu vong ở Nhật Bản, Lương Khải Siêu đầu tiên chủ biên tờ Thanh Nghị báo, về sau lại chủ trì tờ Tân Dân tùng báo, mưu tính dấy binh giúp Hoàng đế Quang Tự, duy trì quân chủ lập hiến, phản đối cách mạng dân chủ. Đồng thời ồng tích cực tuyên truyền học thuyết chính trị của xã hội tư sản phương Tây, có ảnh hưởng rất lớn trong giới trí thức đương thời.
Sau cách mạng Tân Hợi, Lương Khải Siêu về nước, lập đảng Tiến bộ trên cơ sở phái Lập hiến, đồng thời dựa vào tiếng tăm của mình ủng hộ Viên Thế Khải, ra làm Tổng trưởng Tư pháp của chính phủ Viên Thế Khải. Năm 1916 khi Viên Thế Khải chuẩn bị tự xưng Hoàng đế, ông viết bài đả kích mạnh mẽ, chống lại việc khôi phục đế chế. Viên Thế Khải bỏ ra 20 vạn đồng để mua chuộc ông đã bị ông cự tuyệt. Ông còn giúp học sinh ông là Thái Ngọc về Vân Nam tổ chức Hộ quốc quân, phất cờ chống Viên Thế Khải. Sau khi chống Viên Thế Khải thắng lợi, ông lại ra làm Tổng trưởng tài chính của chính phủ Đoàn Kỳ Thuỵ nhưng được ít lâu, thất thế trong cuộc hỗn chiến của bọn quân phiệt, ông rời chính giới, theo đuổi công việc nghiên cứu học thuật và làm công việc giáo dục. Cuối đời, ông dạy ở trường đại học Thanh Hoa, tạ thế năm 1929.
