Những đặc trưng của sự khỏe mạnh về tâm lý
Rất nhiều ví dụ thực tiễn đã chứng minh rằng: Sự phát triển, trưởng thành về thể chất và tâm hồn của mỗi người có liên quan rất nhiều đến hoàn cảnh gia đình, tập thể và xã hội của người đó. Sự khỏe mạnh về tâm lý ở độ tuổi dậy thì rất cần có được một môi trường tốt cũng như sự quan tâm, giáo dục đầy đủ về mọi mặt của xã hội.
Các quốc gia đều có những tiêu chuẩn cụ thể và những căn cứ lý luận khác nhau để đánh giá một người nào đó có khỏe mạnh về tâm lý hay không. Căn cứ vào nhu cầu của sự phát triển kinh tế xã hội trong tình hình mới, chúng ta có thể đưa ra một số đặc trưng cụ thể như sau:
- Trí lực bình thường: Có thể nhận thức được các vấn đề về tự nhiên và xã hội một cách khách quan và chính xác. Có đầu óc tỉnh táo và thái độ đúng đắn ghi đối diện với các vấn đề hiện thực, những khó khăn và mâu thuẫn, không lẩn tránh và cũng không ảo tưởng. Trí lực còn bao gồm cả khả năng quan sát, ghi nhớ, khả năng tập trung chú ý, tư duy và tưởng tượng cũng như khả năng thao tác,...
- Cảm xúc phù hợp với hoàn cảnh: Tinh thần luôn lạc quan và ổn định, tâm trạng thoải mái, vui vẻ, luôn tràn đầy hy vọng với cuộc sống. Không quá xúc động hay cáu giận trước những sự việc nhỏ nhặt mà luôn giữ được bình tĩnh, thích truyền cảm giác vui vẻ sang cho những người xung quanh.
- Phẩm chất ý chí kiện toàn: Luôn tự giác, độc lập và có khả năng kiểm soát tốt mọi hành động, lời nói của mình; không quá đề cao bản thân nhưng cũng không phục tùng người khác một cách mù quáng. Luôn chú trọng bồi dưỡng sự tự chủ cũng như nghị lực cho mình, biết cách vượt lên mọi khó khăn trong cuộc sống.
- Nhận thức đúng về bản thân: Luôn có sự tự tin, tự tôn, tự trọng, ít khi tự ti về mình và tuyệt đối không kiêu căng, ngạo mạn, coi thường người khác; có những đánh giá và yêu cầu đúng với ưu khuyết điểm của mình, không ngừng khám phá tiềm năng của bản thân để thực hiện lý tưởng cũng như những giá trị quan của mình.
- Cá tính ngày càng trở nên hoàn thiện: Cá tính là sự tổng hòa của những đặc điểm tâm lý mang tính thường trực, bản chất của một người nào đó và cũng chính là điểm để phân biệt họ với những người khác. Cá tính bao gồm khuynh hướng tâm lý (như nhu cầu, động cơ, hứng thú, ý chí, nhân sinh quan,...) và những đặc trưng về tâm lý (như năng lực, phẩm chất, tính cách,...). Điều kiện sống, những ảnh hưởng của giáo dục văn hóa trong nhà trường, những kinh nghiệm xã hội của một người càng ưu việt, phong phú và hoàn thiện thì kết cấu cá tính của người đó cũng ngày càng trở nên hoàn thiện hơn. Ngành giáo dục nước ta đang có sự cải cách, chuyển biến mạnh mẽ để biến học sinh thật sự là trung tâm, biến giáo dục hình thức thành giáo dục thực chất để giúp mỗi người thật sự phát huy được những tố chất tốt đẹp của mình. Đây cũng là một trong những điều kiện quan trọng để mỗi người hoàn thiện hơn nữa tính cách, cá tính của mình.
- Có các mối quan hệ xã hội tốt đẹp: Luôn thấy hứng thú khi được giao lưu với mọi người, có thể xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với nhiều người xung quanh, coi trọng tình bạn, cố gắng giúp đỡ người khác khi có thể và không từ chối sự quan tâm, giúp đỡ của người khác. Trong các mối quan hệ với mọi người, thái độ tích cực (nhiệt tình, thẳng thắn, tôn trọng người khác, biết giữ chữ tín, khoan dung, độ lượng với mọi người,...) luôn được biểu hiện nhiều. Có khả năng thích ứng nhanh với môi trường mới, luôn hòa đồng với mọi người.
- Luôn có hành vi đúng đắn và thái độ sống tích cực: Coi trọng tất cả các cơ hội có được trong cuộc sống cũng như trong học tập, thể hiện được sự độc lập tự chủ, không lấy những hành vi xấu của người khác làm căn cứ cho hành vi của mình.
- Phản ứng nhanh nhạy trong mọi trường hợp: Luôn có những phản ứng với hiệu suất tích cực, chủ động trước mọi thay đổi của môi trường, cuộc sống xung quanh, không kích động quá mức dẫn đến hành động mù quáng, không suy nghĩ.
Những tiêu chuẩn đánh giá sự khỏe mạnh về tâm lý của một người như trên luôn có sự tác động qua lại, ảnh hưởng và thúc đẩy lẫn nhau. Tuy nhiên, với bạn gái ở độ tuổi dậy thì, do những khác biệt về tâm sinh lý cũng như điều kiện sống, trình độ văn hóa,... nên cần nhìn nhận và phân tích thật khách quan mỗi khi đánh giá một người nào đó có thật sự khỏe mạnh về tâm lý hay không.
