SANDINO, DŨNG SĨ CHỐNG ĐẾ QUỐC
''Những người cao lớn có thể nói rằng Sandino người thấp bé, không đủ để giao cho nhiệm vụ lớn. Tôi người thấp bé, nhưng lòng yêu nước của tôi cao lớn vô cùng. Tôi muốn thề với tổ quốc, tôi muốn thề với lịch sử rằng tôi sẽ dùng lưỡi kiếm của tôi để bảo vệ danh dự của tổ quốc.” Lời thề cao cả đầy khí thế đó là của Augusto Cesar Sandinn vị anh hùng dân tộc Nicaragua thế kỷ XX.
Sandino (1895 – 1934) sinh ở Nikinomo, Nicaragua. Nicaragua là một nước nhỏ ở Trung Mỹ, từ rất sớm đã trở thành đối tượng bành tướng của nước Mỹ. Những chuyện nhục nước, chính phủ mất quyền hành và những hành động bạo tàn của nước Mỹ đã ghi sâu trong tâm hồn thơ ấu của Sandino. Năm 1926, Nicaragua nổ ra cuộc khởi nghĩa chống chính phủ, Sandino hăng hái tham gia đấu tranh chống Mỹ cứu nước. Ông dùng 3.000 đô la Mỹ tiền tiết kiệm mua vũ khí, tổ chức một đội du kích 29 người. Ông dẫn đội du kích đó vào vùng núi, tiến hành chiến tranh du kích, xây dựng căn cứ địa, số người ngày càng tăng lên. Quân địch dùng chính sách tiêu thổ dã man, tiến hành càn quét, hàng ngày cho máy bay ném bom bừa bãi xuống căn cứ địa. Sandino không chịu khuất phục hề dùng lưỡi kiếm trong tay bảo vệ sự tôn nghiêm của tổ quốc, giải cứu những người bị áp bức. Kẻ thù dùng quan cao bổng hậu dụ dỗ ông, hứa rằng chỉ cần ông hạ vũ khí sẽ được làm Thị trưởng, và được hưởng 10 đô la Mỹ mỗi ngày tính từ khi làm cách mạng đến lúc bấy giờ, thậm chí còn giao cho cha ông đi dụ hàng ông, song ông vẫn không hề bị lung lạc.
Quân khởi nghĩa do Sandino lãnh đạo kiên trì kháng chiến bảy năm trời, đánh lại hơn một vạn quân Mỹ trang bị hiện đại, được quần chúng nhân dân ủng hộ ngày càng lớn mạnh, giải phóng được một vùng rộng lớn hơn một nửa nước, buộc nước Mỹ phải rút quân. Năm 1934 Sandino đồng ý tới Thủ đô đàm phán với chính phủ, hy vọng giành được hoà bình cùng nhau bảo vệ nền độc lập và sự phồn vinh của tổ quốc, nhưng không may trên đường đi ông bị bọn binh sĩ phản động phục kích bắn chết. Ông mất đi nhưng tinh thần chiến đấu của ông mãi mãi cổ vũ nhân dân Nicaragua đấu tranh giành độc lập tự do thực sự.
