TẠI SAO KHI ĐI XE ĐẠP KHÔNG BỊ ĐỔ?
Trong cuộc sống, chúng ta đều có kinh nghiệm như sau một vật thể phải có ba điểm đỡ thì mới có thể đứng vững được, ví như giá đỡ của máy chụp ảnh; Khi chỉ có hai điểm đỡ thì sẽ bị đổ, như hai chân của thang thì cần phải dựa vào tường thì mới không bị đổ. Khi dựng xe đạp, bánh trước và bánh sau lần lượt là hai điểm đỡ, nhất định phải dựa vào một điểm thứ ba - chân chống mới có thể đứng được. Nhưng khi đi xe, tại sao xe chỉ có hai điểm đỡ mà nó lại không bị đổ?
Trước khi trả lời câu hỏi này, đầu tiên chúng ta hãy làm hai thí nghiệm đơn giản sau. Dùng lực của ngón tay trỏ và ngón tay cái để giữ chiếc đinh trên mặt bàn, sau đó xoay mũ đinh để làm đinh quay trên mặt bàn, mũ đinh có thể làm đầu nhọn của đinh xoay vuông góc với mặt bàn, đến khi nó ngừng chuyển động thì mới bị đổ xuống. Lại lấy một đồng xu, dùng tay giũ chặt mép đồng xu rồi dùng sức quay, đồng xu cũng có thể xoay tròn trên mật bàn cho đến khi dừng chuyển động mới bị đổ.
Hai thí nghiệm trên làm cho chúng ta hiểu rõ về một nguyên lý khoa học: phàm là vật thể chuyển động với một tốc độ cao đều có một lực duy trì chuyển động không đổi của vật thể theo một trục nhất định. Mà trong quá trình di chuyển, bánh trước và bánh sau của xe đạp lại là vật thể chuyển động với tốc độ cao, nó cũng có một lực duy trì chuyển động không đổi của vật thể theo trục cố định, điều này làm cho xe đạp không bị đổ trong quá trình chuyển động tiến lên phía trước.
Khi ngồi trên xe, có lúc người lái làm cho xe bị nghiêng sang một bên mà mất đi sự cân bằng, lúc này chỉ cần làm cho xe đứng thẳng thì có thể điều chỉnh vị trí của bánh trước xe, cho nên có thể người điều khiển xe có sự phản xạ thay đổi vị trí của mình để lấy lại sự cân bằng của xe.
Khi xe dừng lại, bánh xe sẽ không chuyển động, lúc này lực duy trì chuyển động theo trục cũ bị mất đi, xe rất dễ bị đổ. Nếu muốn xe không đổ, ta phải dùng chân chống, hoặc dựa vào động tác làm cân bằng xe của người lái xe để xe không đổ. Diễn viên xiếc có thể biểu diễn các tiết mục rất ấn tượng trên chiếc xe đạp đứng một chỗ là do họ đã nắm được kỹ xảo duy trì sự cân bằng và luyện tập nó rất thành thục.
