TẠI SAO XÀ PHÒNG LẠI CÓ TÍNH NĂNG GIẶT TẨY?
Trong các sản phẩm tẩy rửa hiện có, xà phòng được sử dụng sớm nhất, phạm vi sử dụng rộng rãi nhất, hình thức và chủng loại cũng đa dạng nhất. Xà phòng mà chúng ta vẫn thường sử dụng trong cuộc sống, chủ yếu là muối natri và muối kali của axít béo cấp cao. Trong đó, dùng muối natri làm xà phòng, độ cứng tương đối cao, thường dùng để sản xuất xà phòng thơm, xà phòng giặt, xà phòng thuốc và xà phòng công nghiệp, dùng muối kali làm xà phòng, độ cứng thấp, dễ tan trong nước thường dùng để sản xuất xà phòng mềm hoặc xà phòng thể lỏng.
Chúng ta đều biết, khi quần áo hoặc tay chân bẩn, chỉ cần rửa với nước, xát ít xà phòng, sau đó rửa lại bằng nước là sạch. Vậy tại sao dùng xà phòng và nước lại có thể rửa sạch vết bẩn?
Thì ra, những phân tử muối axit béo bậc cao trong xà phòng là do một gốc kị nước dạng chuỗi hạt (ưa dầu) và các gốc nhỏ ưa nước tạo nên.
Khi xà phòng gặp dầu mỡ ở trong nước, gốc ưa nước ở trong xà phòng và mưa kết hợp lại với nhau, còn gốc dầu lại kết hợp với các phân tử dầu mỡ, cách sắp xếp này làm cho lực hút trên bề mặt của nước giảm, đó là một mặt của tính năng hoạt động của xà phòng; đồng thời, những phân tử muối của axit béo bậc cao tụ tập thành các nhánh keo bó chặt vào nhau trong nước.
Tính năng hoạt động bề mặt của xà phòng và keo bó khiến cho xà phòng biểu hiện rõ tác dụng giặt tẩy: Đầu tiên, xà phòng làm thấm ướt các sợi vải, đưa các phân tử xà phòng thâm nhập vào các lỗ nhỏ của sợi vải. Sau đó gốc ưa dầu hoà tan vết bẩn, đồng thời kết hợp với nước, thông qua vò, chà làm các vết bẩn dầu nổi lên. Ngoài ra phân tử xà phòng kéo đi các chất bẩn rắn bám trong các khe hở của sợi dệt, làm giảm sức tụ hợp của các hạt bẩn, phân chia chúng nhỏ hơn và kéo chúng rơi vào trong nước. Bọt xà phòng nổi lên làm cho diện tích bề mặt dung dịch xà phòng tăng lên nhiều lần, tăng lực kéo, dễ dàng lôi chất bẩn ra khỏi vải. Hoạt tính bề mặt của xà phòng cũng làm cho các chất lên ưa dầu càng bó chặt hơn và càng dễ bị lôi ra khỏi sợi vải. Xà phòng tẩy bẩn chính là nhờ có 5 tác dụng trên đây.
Các sợi dệt được thấm ướt bằng xà phòng, thấm xuyên sợi. Phân tử chất bẩn trên bề mặt sợi dệt bị các phân tử xà phòng hấp thụ có định hướng, lôi về phía nó. Thông qua chà xát các chất bẩn theo nước trôi ra khỏi bề mặt sợi nổi lên, phân tán, tạo thành hạt huyền phù, bị nước sạch cuốn trôi và thế là quần áo sạch sẽ.
