THẦN LỬA HÊPHAIXTÔX
Thần Lửa Hêphaixtôx là con trai của thần Dớt có với Hêra. Chàng ra đời trên núi Ôlympôx tràn ngập ánh nắng. Nhưng mới sinh ra chàng đã là một cậu bé yếu ớt và thọt chân. Khi các nữ thần đỡ đẻ cho Hêra giơ đứa bé xấu xí lên cho nàng xem thì vị nữ hoàng của muôn loài này vừa xấu hổ vừa giận liền túm ngay lấy đứa bé quẳng xuống hạ giới. [Có dị bản kể rằng cái tật thọt chân của chàng là do khi còn bé chàng đã bênh mẹ mình là Hêra khi thần Dớt và Hêra cãi nhau và vì thế chàng đã bị thần Dớt cầm chân quẳng xuống trần thế làm cho chàng bị què chân].
Bị mẹ quẳng xuống trần, cậu bé Hêphaixtôx bất hạnh rơi mãi cho đến khi rớt xuống một vùng biển mênh mông. Các nữ thần biển Êurynômê - con gái thần Hải Dương Ôkêanôx - và Thêtix con gái thần biển Nêrêux - thương tình đem cậu bé Hêphaitôx về một chiếc hang sâu dưới đại dương. Tại đây cậu được các nữ thần nuôi dưỡng cho đến khi trưởng thành. Mặc dù xấu xí và thọt chân, nhưng Hêphaixtôx tại có một hai cánh tay rắn chắc và bộ ngực vạm vỡ. Và đặc biệt chàng có đôi tay khéo léo biết chế tạo ra những thứ đồ kim khí từ to lớn đến tinh xảo. Chàng đã chế tạo ra những món đồ trang sức bằng vàng và bằng bạc cho hai vi nữ thần Êurynômê và Thêtix để trả ơn công lao nuôi dưỡng của họ. Chàng mở một xưởng rèn ở trong hang để rèn rũa các đồ vật. Từ đó thần Hêphaixtôx được gọi là thần Lửa hoặc thần Rèn.
Hêphaixtôx vẫn nuôi trong lòng một mối hiềm thù sâu sắc đối với mẹ Hêra của mình. Cuối cùng chàng nghĩ ra một cách để trả thù mẹ. Chàng rèn một chiếc ngai bằng vàng thật lộng lẫy nguy nga rồi gửi về làm quà cho mẹ. Vị nữ hoàng của muôn loài không để đâu cho hết niềm vui khi nhìn thấy chiếc ngai vàng. Quả thực một vị nữ hoàng của muôn loài phải được ngồi trong một chiếc ngai vàng như thế mới xứng đáng. Nhưng đáng thương thay cho nàng? Sự việc lại xảy ra thật khủng khiếp! Khi Hêra vừa ngồi xuống ngai vàng thì những sợi dây xích rắn chắc vô hình liền cột chặt nàng vào ghế ngồi. Các vị thần liền lao đến để cứu nàng. Nhưng vô ích! Chẳng ai có thể gỡ nổi những sợi dây xích chắc khoẻ kia. Thế là các vị thần linh hiểu rằng chỉ có Hêphaixtôx mới có thể giải thoát được cho mẹ chàng.
Hermêx, sứ giả của thần linh, liền được phái ngay đi đón thần Rèn Hêphaixtôx. Về tới núi Ôlympôx trong nháy mắt Hêphaixtôx đã mở được xích cho mẹ mình, bởi vì giờ đây, do mấy cốc rượu của thần Rượu Nho Điônyxôx, chàng đã quên đi nỗi oan ức mà mẹ chàng đã gây ra cho chàng.
Từ đó Hêphaixtôx ở lại trên núi Ôlympôx. Tại đây chàng mở một xưởng rèn và thu nạp các vị thần khổng lồ một mắt Kyclôp làm đồ đệ. Chàng xây dựng cho các vị thần Ôlympôx những toà lâu đài bằng vàng. Còn chàng cũng xây dựng cho mình một toà lâu đài bằng vàng, bằng bạc và bằng đồng, trong đó chàng sống với vợ mình là nữ thần Aphrôđitê đẹp nhất muôn loài. [Có dị bản kể rằng vợ chàng không phải là Aphrôđitê mà là Kharix, một trong ba vị nữ thần Duyên Dáng có sắc đẹp tuyệt trần].
Tuy xấu xí, nhưng thần Lửa Hêphaixtôx cư xử rất nhân từ với các vị thần linh cũng như với loài người. Chàng thường là người hoà giải những chuyện cãi vã giữa thần Dớt với nữ thần Hêra. Chàng cũng đem tài năng khéo lẹo của mình dạy cho loài người nghề rèn rũa và chế tạo đồ kim hoàn. Vĩ đại thay người con trai thọt chân của thần Dớt! (Trong thần thoại La Mã, thần Hêphaixtôx được đồng nhất với thần Lửa Vulcanux, phiên âm theo tiếng Pháp là Vuyncanh. Thần Vulcanux có xưởng rèn trên đỉnh ngọn núi Etna, một ngọn núi lửa nổi tiếng của Italia bây giờ. Tục truyền rằng mỗi khi ngọn núi Etna phun lửa chính là lúc thần Vulcanux đang thổi bễ làm việc).
