Tài liệu: Vỏ Trái đất lỏng hay rắn?

Tài liệu

Tóm tắt nội dung

Vỏ Trái đất không phải là một đại dương macma như người ta tưởng. Chắc hẳn nó nóng chảy một phần và tạo ra một chất lỏng (là macma nuôi dưỡng núi lủa).
Vỏ Trái đất lỏng hay rắn?

Nội dung

Vỏ Trái đất lỏng hay rắn?

Vỏ Trái đất không phải là một đại dương macma như người ta tưởng. Chắc hẳn nó nóng chảy một phần và tạo ra một chất lỏng (là macma nuôi dưỡng núi lủa). Nhưng hiện tượng này mang tính cục bộ và chỉ có liên quan với vài trăm kilomet đầu tiên của vỏ trong. Vỏ này có tất cả những gì là rắn nhất. Tuy nhiên, cũng như mọi chất rắn khác, biểu hiện cơ học của nó phụ thuộc nhiều vào nhiệt độ: nhiệt độ càng tăng (khoảng 1.0000C ở đỉnh tới 3.300 ± 6000C ở đáy vỏ), thì độ nhớt[1] của vật liệu càng giảm. Những vật liệu này mềm dần đi và biến dạng mà không bị vỡ. Chúng "chảy" theo tỷ lệ vài centimet đến vài chục centimet mỗi năm, như băng ở núi băng hoặc tấm tôn ra khỏi máy cán. Chúng càng lỏng khi càng đi sâu vào lớp vỏ.

Hiện tượng trở nên mềm này xảy ra ở nhiệt độ khoảng 13000C, tức là ở độ sâu 100-200 km. Trên thực tế, cũng dễ định vị, vì nó được thể hiện bằng các sóng địa chấn chậm lại. Cái mái của “vùng có tốc độ giảm” này thực ra ngăn cách hai vùng có biểu hiện cơ học khác nhau là thạch quyển và quyển mềm. Thạch quyển dày khoảng 100 km, là vỏ cứng và dễ vỡ, được cấu thành từ vỏ ngoài và phần mặt của vỏ trong trên. Với độ nhớt là 1024 pascal/giây, trên thực tế, nó chống lại được rất mạnh sự biến dạng. Nếu so sánh thì độ nhớt của nước ở 250C chỉ bằng 10-3 pascal/giây, còn của dung nham vào khoảng 103 giây. Thạch quyển bị cắt ra thành một thể khảm các mảng dịch chuyển so với nhau trên quyển mềm nóng hơn và dẻo hơn. Độ nhớt trung bình của vỏ trong trên là 1021 pascal/giây.

Tuy nhiên, trong lòng vỏ trong dưới, ảnh hưởng của áp suất (khoảng dưới 1 gigapascal[2] ở đỉnh tới 136 gigapascal ở đáy) lớn hơn so với nhiệt độ và độ nhớt của vật liệu lại tăng lên. Trung bình nó bằng 5 x 1024 pascal/giây.




Nguồn: bachkhoatrithuc.vn/encyclopedia/1946-02-633465513280781250/Vo-trong-cua-trai-dat/Vo-Trai-dat-long-ha...


Chưa có phản hồi
Bạn vui lòng Đăng nhập để bình luận