Truyện: Vụ Án Khai Mương

Vào mùa nước, ruộng đồng làng Đình Xá ngập úng cả, để cày cấy thì phải khai mương làm cống cho nước tiêu thoát đi.

Vụ án khai mương

Muốn vậy phải đào đường cái quan lên, đặt cống. Mà đụng đến tài sản công trình của quốc gia thì đương nhiên phải có đơn từ phép tắc rồi. Vậy là chức dịch và dân làng bàn nhau sắm một mâm lễ vật cùng thảo tờ đơn, rồi kéo lên huyện đường trình bày, xin quan phê duyệt cho. Quan liếc mâm lễ vật nghèo nàn ít ỏi, nổi giận quát:

- Á à... Định hối lộ hả? Đem lễ vật về ngay, không đào xới gì cả!

Năm lần bảy lượt năn nỉ xin vẫn không được, dân làng bảo nhau:

- Hừ, úng thủy thì ruộng lúa hoa màu hư hại hết, chết đói là cái chắc!

- Hổng lẽ chịu bo tay? Ta cứ đào đường đặt cống, xong thì lấp lại nguyên trạng chớ hề hấn gì?

- Phải đấy! Vì việc làng nước, chứ có phá hoại đâu? Không cho cũng cứ đào!

Vậy là họ hè nhau tay cuốc tay xắn đất đào đường...

Ngờ đâu tri huyện đặt lính theo dõi mọi động tịnh, hễ thất dân khởi sự là phi báo ngay, nên khi họ đang đào thì quan xuất hiện, xua lính ngăn chặn quát:

- hừm! Lũ dân đen ngỗ ngược, dám xem thường phép nước, chống lại lệnh quan, phá hoại đường sá hả? Bậy đâu! Lôi cổ chúng về nha môn, giam hết vào ngục cho ta...!

Bọn lính ùa lên vây bắt, nhưng dân làng đã kề vai sát cánh giơ cuốc thuổng cự lại... Thói thường, "tức nước thì vỡ bờ, con giun xéo lắm cũng oằn!" Bị chèn ép quá mức khiến người dân nghèo không còn biết sợ lệnh gì nữa. Vậy là xô xát diễn ra dữ dội, phe dân làng đông hơn nên bọn lính huyện no đòn, chưa đã, họ dần luôn tên quan vô lại một trân đích đáng rồi mới tha cho chạy tháo thân...

Hết giận rồi mới thấy lo. Không biết sự tình rồi sẽ ra sao, dân làng buồn bã kéo nhau về,nơm nớp không yên...

Quả nhiên, chuyện đâu dễ êm xuôi, huyện quan cay cú rắp tâm trả thù. Y thảo sớ về triều, sàm tấu rằng dân Đình Xá làm phản, tấn công quan, đánh chém lính huyện, xin cấp tốc phái binh triều về triệt làng dẹp loạn.

Chúa Trịnh liền cử quan Thượng Thư Nguyễn Duy Thì về tra xét, vì bấy giờ ông nắm giữ bộ Công. Quan Thượng chẳng cần huy động binh mã rầm rộ mà chi, chỉ cùng viên Tahm Tri, viên Thị Lang và thư lại giả làm thường dân ngang qua Đình Xá, thăm hỏi sự tình. Khi biết toàn bộ sự thật và thói xấu của tên quan kia, Duy Thì mới triệu tập tất cả lên huyện đường để xử án. Dân làng được tiếp tục đào đường đặt cống để cứu lấy mùa màng. Còn quan tri huyện bị vặch mặt phải nhận tội tắc trách, hà lạm nhũng nhiễu và chịu bản án thích đáng. Dân Đình Xá vui mừng, hết lời ca tụng quan Thượng công minh. Vua Lê Chúa Trịnh cũng ngợi khen Duy Thì là bậc chân phụ mẫu chi dân.

Truyen8.mobi chúc các bạn đọc truyện vui vẻ!