CHIẾN TRANH PUNIC
Chiến tranh Punic là cuộc chiến tranh giữa Roma cổ đại với người Carthago. Vì người Roma cổ gọi người Phenicta là người Punic, mà - Carthago lại là thuộc địa của phenicia, nên nhiều người gọi cuộc chiến tranh này là “chiến tranh Punic”.
Carthago nằm ở vị trí nước Tunisia (Bắc Phi) hiện nay, tương truyền rằng đầu tiên nó là một quốc gia thành bang do những di dân Phénicia lập nên. Đến thế kỷ VII trước Công nguyên, Carthago đã phát triển thành một cường quốc ở Tây Địa Trung Hải cai quản cả một vùng rộng lớn bao gồm vùng bờ biển Địa Trung Hảỉ, Tây bắc phi, nam Tây Ban Nha, phần lớn đảo Sicilia, đảo Corse, đảo Sardaigne. Ngay vùng Carthago cũng là đầu mối thương nghiệp quan trọng ở Địa Trung Hải.
Roma thống nhất và bành trướng ra ngoài muộn hơn nhiều. Mãi đến khoảng thế kỷ thứ III trước Công nguyên, Roma mới thống nhất được bán đảo Italia, bắt đầu công cuộc bành trướng, âm mưu xưng bá vùng Địa Trung Hải. Việc làm này dẫn tới xung đột gay gắt với Carthago và cuối cùng chiến tranh đã nổ ra. Cuộc chiến tranh này bắt đầu từ năm 264 trước Công nguyên kéo dài mãi đến năm 146 trước Công nguyên mới chấm dứt. Ba cuộc chiến lần lượt diễn ra, cuối cùng người Roma giành được thẳng 1ợi.
Nguyên nhân cuộc chiến tranh Punic lần thứ nhất là do việc Roma tranh giành đảo Sicilia với Carthago. Cuộc chiến giữa đôi bên kéo dài dai dẳng, đến năm 241 trước Công nguyên, hải quân Roma nhiều lần đánh bại hải quân Carthago, Carthago buộc phải cầu hòa, Sicilia trở thành lãnh địa hải ngoại đầu tiên của Roma. Ít lâu sau, Roma lại thôn tính được hai đảo Corse và Sardaigne, biến chúng thành lãnh thổ của Roma.
Cuộc chiến tranh Punic lần thứ hai bắt đầu vào năm 218 trước Công nguyên. Kế hoạch lúc đầu của Roma là chia quân làm hai cánh, một cánh tấn công Tây Ban Nha để cầm chân thống soái Carthago là Hannibal, một cánh từ Sicilia tấn công thẳng vào Carthago. Nhưng Hannibal đã ''mang quân đánh trước''. Mùa xuân năm 218 trước Công nguyên, Hannibal đã dẫn đại quân vượt qua dãy núi Alpes, đột nhiên xuất hiện ở Italia, bất ngờ giáng cho người Roma một đòn nặng nề. Năm 202 trước Công nguyên, quân Roma hội chiến với Hannibal ở Zama phía tây nam Carthago. Hannibal lần đầu tiên cũng là lần cuối cùng bị thua trận, ông phải chạy sang Syria.
Sau trận chiến Zama, hơn nửa thế kỷ sau Carthago dần dần phục hưng. Nhà cầm quyền Roma mất ăn mất ngủ, quyết tâm tiêu diệt tận gốc Carthago và họ đã xuất binh nhân cơ hội Carthago xung đột với nước láng giềng Numidia. Năm 149 trước Công nguyên, Roma tiến công Carthago, gây ra cuộc chiến tranh Punic lần thứ ba. Người Carthago không có sự chuẩn bị, thành Carthago bị đánh chiến. Người Roma chẳng những đã thiêu hủy thành Carthago mà còn cho san bằng thành bình địa. Từ đó về sau, Carthago trở thành tỉnh Africa của Roma, năm vạn dân sống sót đều bị mang bán làm nô lệ Carthago đã biến mất trong lịch sử.
