Người ta chữa sốt rét bằng cách nào?
Vỏ cây canh ki na là cách chữa duy nhất từ lâu. Nó được nhập vào châu Âu năm 1640, do các nhà truyền giáo dòng Tên mang về từ Peru. Nhưng phải đợi đến năm 1920, hai dược sĩ Pháp, Joseph Caventou và Pierre-Joseph Pelletier, mới phân lập được chất có hoạt tính của nó là quinin nổi tiếng. Ngày nay loại alcaloid này vẫn còn có vai trò chủ yếu trong chữa trị các dạng trầm trọng của bệnh sốt rét. Kể tìm đó người ta đã tổng hợp các phân tử có tính chất tương tự. Phổ biến nhất là chloroquine hoặc Nivaquine®. Nhiều phân tử khác đã được đưa ra thị trường trong những năm gần đây, đặc biệt giúp chống lại P. falciparum, như méfloquine (Lariam®), halofantrine (Halfan®) hoặc tổ hợp atovaquone-proguanil (Malarone®). Những phân tử này tác động đặc hiệu đến sự sinh sản của ký sinh trùng trong hồng cầu, trong đó atovaquone cũng có tác dụng đến sự phát triển trong gan. Những thuốc chữa này vừa đắt hơn nivaquine, vừa độc nên việc sử dụng chúng cũng hạn chế. Ví dụ, Lariam® có thể gây ra các rối loạn tâm lý nên không thể dùng cho phụ nữ có mang hoặc người bị động kinh.
Phát hiện lớn trong những năm gần đây là arthémeter, dẫn xuất có hoạt tính nhất của artémisinine, chất chiết từ cây ngải (Artemisia annua hoặc qinghao), đã được người Trung Quốc dùng từ hơn 2000 năm nay để chữa sốt. Người ta khuyên là dùng nó kết hợp với các phân tử khác, như luméfantrine (Coartem®, Riamet®). Các ACT (liệu pháp kết hợp artemisinine) này có ưu điểm là giết chết ký sinh trùng trong vài giờ, tránh được bệnh tiến triển sang các dạng trầm trọng hơn. Những phân tử khác đang được nghiên cứu, trong đó có một phân tử được phân lập từ một loại cây ở Madagascar. Phân tử này chống lại sự phát triển của Plasmodium trong gan rất có hiệu quả và có thể dùng để phòng bệnh rất tốt.
