| NHỮNG HÀNH TINH KHÔNG AI NGỜ TỚI Ngoài nhũng hành tinh khổng lồ ở gần các sao, chắc chắn còn có những hành tinh kiểu Trái Đất. Nhưng phát hiện được chúng còn khó hơn nhiều vì chúng có quá ít ảnh hưởng đối với chuyển động của sao. Tuy vậy vẫn có thể tìm thấy chúng trong trường hợp nếu những hành tinh này quay gần các sao nơtron, được quan sát thấy như những nguồn vô tuyến xung: các punxa. Trong phổ của những sao rắn đặc này không có các vạch phổ, hơn thế nữa, trừ một số ít ngoại lệ, chúng hoàn toàn không thấy được trong dải quang học. Nhưng những xung vô tuyến do chúng bức xạ có một chu kỳ chính xác đến mức có thể vận dụng hiệu ứng Đôple: tần số nối tiếp nhau của các xung cũng thay đổi theo cùng một quy luật như tần số của các sóng ánh sáng. Ghi lại những thời khắc các xung vô tuyến đến được chúng ta sau nhiều tháng nhiều năm quan sát có thể theo dõi ''được sự thay đổi tốc độ'' xuyên tâm của punxa một cách chính xác hơn nhiều so với tốc độ của một ngôi sao bình thưởng được quan sát bằng các phương pháp quang học, và do đó có thể phát hiện được những hành tinh có khối lượng nhỏ hơn, nếu chúng tồn tại trong hệ punxa. Năm 1992 xuất hiện thông báo đầu tiên về việc khám phá ra hệ hành tinh xung quanh một punxa. Nhà thiên văn vô tuyến Mỹ A. Vôngiơcan (Wolzcan), sau khi nghiên cứu bức xạ của punxa PSR 1257 + 12 qua kính viễn vọng vô tuyến 300 m trên đảo PuectôRicô đã phát hiện ra nó. Phân tích sự thay đổi có tính chu kì của các xung qua các số liệu quan sát nhiều tháng, ông đi đến kết luận rằng punxa này được các quỹ đạo của ít nhất là ba hành tỉnh vây quanh. Hai trong số đó có khối lượng gấp ba lần rưỡi khối lượng Trái Đất (đó không còn là Mộc Tinh nữa !) và ở cách punxa là 0,36 và 0,47 đơn vị thiên văn, còn hành tinh thứ ba có khối lượng chỉ hơn khối lượng Mặt Trăng một ít và có bán kính quỹ đạo 0,19 đơn vị thiên văn. Tuy nhiên còn một điều không rõ là các hành tinh này có cùng các thuộc tính và bản chất như những hành tinh thuộc hệ Mặt Trời hay không, khi chúng ở bên cạnh một đối tượng lạ kỳ như punxa hoặc đó chỉ là ''những quặng thiêu'', những vật cháy dở của thiên thể lớn hơn từng tồn tại. Còn việc ở gần sao có ảnh hưởng tới chúng như thế nào? Vì trước khi sao trở thành punxa, nó đã kinh qua giai đoạn của một sao khổng lồ đỏ mà kích thước của nó cũng phải lớn hơn bán kính quỹ đạo ít nhất là của hành tinh ở gần nó nhất. Các hành tinh đã sống như thế nào qua sự nổ của ngôi sao siêu mới mà, như người ta vẫn nghĩ, đã dẫn đến sự xuất hiện sao nơtron? Chúng được hình thành khi ở gần ngôi sao trung tâm hay tiến đến gần nó trong quá trình tiến hoá? | 