SAO NƠTRON
Phần lớn các sao nơtron được hình thành khi các nhân sao có khối lượng lớn hơn mười lần khối lượng Mặt Trời bị suy sập. Sự ra đời của chúng kèm theo một hiện tượng hùng vĩ của bầu trời: vụ nổ sáng loé của sao siêu mới. Từ quan sát đã biết rằng vụ nổ của các sao siêu mới trong một thiên hà bình thường thường xảy ra khoảng một lần sau 25 năm. Rất dễ tính toán rằng trong thời gian tồn tại của Thiên Hà (10 - 15 tỷ năm), Thiên Hà của chúng ta đã tạo ra vài trăm triệu sao nơtron! Chúng phải thể hiện bản thân như thế nào?
Những ngôi sao nơtron trẻ quay nhanh (chu kì quay của chúng là hàng miligiây!) và có từ trường mạnh. Sự quay cùng với từ trường tạo nên những điện trường mạnh làm bật ra những hạt tích điện từ bề mặt rắn của sao notron và tăng tốc cho chúng đến năng lượng rất cao (Xem mục các đối tượng khác thường: sao nơtron và lỗ đen''). Những hạt này phát ra bức xạ sóng vô tuyến.
Do mất năng lượng, sự quay của sao nơtron chậm dần lại điện thế được tạo bởi từ trường sụt xuống. Đến một giá trị nào đó của nó thì các hạt tích điện ngừng được sinh ra và punxa vô tuyến “tắt dần”. Điều này xảy ra sau khoảng l0 triệu năm, do đó số các punxa hoạt động trong Thiên Hà phải là vài trăm ngàn (một punxa trên 1500 sao có khối lượng tương ứng). Hiện nay quan sát thấy khoảng 700 punxa.
Cũng như đối với các sao lùn trắng đối với các sao nơtron cũng có thế có một khối lượng gới hạn tối đa (nó mang tên giới hạn Ôpenhaimơ - Vôncôp). Tuy vậy người ta chưa biết rõ về cấu tạo vật chất ở mật độ cao đến thế! Chính vì vậy giới hạn Ôpenhaimo - Vôncôp vẫn chưa được xác định chính xác, trị số của nó phụ thuộc vào các giả thuyết đã cho về chủng loại tương tác của các hạt bên trong sao nơtron. Nhưng trong bất kì trường hợp nào nó cũng không vượt quá ba lần khối lượng Mặt Trời.
Nếu khối lượng sao nơtron vượt quá trị số này chẳng có áp suất nào của vật chất có thể chống chọi được với lực hấp dẫn. Ngôi sao trở thành không bền vững và mau chóng suy sập. Lỗ đen được hình thành như vậy đó.
