TÁC DỤNG KỲ DIỆU CỦA CHẤT XÚC TÁC
Các nhà giả kim thuật cổ đại muốn tìm một lơạl chất đặc biệt ''đá luyện vàng'' có thể biến đá thành vàng, nhưng đó chỉ là ảo tưởng. Nhưng các nhà hóa học hiện đại thực sự đã tìm được một chất hầu như rất thần kỳ, nó có thể biến phản ứng rất chậm giữa hai chất thành phản ứng xẩy ra hết sức mãnh liệt. Người ta gọi chúng là chất xúc tác. Nhà hóa học Anh. Davy là một trong nhũng nhà khoa học đầu tiên phát hiện ra chất xúc tác. Có một lần ông phát hiện có một chất khí bình thường không tác dụng với không khí, nhưng khi đặt vào hỗn hợp một sợi bạch kim đốt nóng đỏ, sợi bạch kim nhanh chóng trở nên sáng trắng. Điều đó nói lên rằng chất khí này dưới tác dụng của sợi bạch kim đã có phản với không khí. Vì vậy bạch kim là loại chất xúc tác được phát hiện sớm nhất.
Việc phát hiện chất xúc tác đã đẩy mạnh sự phát triển của công nghiệp hóa học. Phần lớn các loại phân bón, thuốc trừ sâu cùng các chất tổng hợp từ sợi hóa học cho đến cao su tổng hợp, đều được ra đời sau khi đã phát hiện chất xúc tác. Ví như phân bón hóa học chỉ dưới dạng tác dụng xúc tác của sắt nitơ mới có thể phản ứng với hydro để tạo thành amoniac. Còn để chế trioxy lưu huỳnh cần phản có chất xúc tác là vanadi thì dioxyt lưu huỳnh mới tác dụng với oxy tạo ra trong lưu huỳnh.
Có thời kỳ các nhà hóa học đã lao tâm khổ tứ đi tìm các chất xúc tác. Từ rất sớm các nhà hóa học Pháp dốc hết công sức đi tìm chất xúc tác cho việc tổng hợp amoniac, thử nghiệm với bao nhiêu chất mà chưa thành công. Có một lần do vô ý họ đánh vỡ nhiệt kế thủy ngân, thủy ngân chảy ra đã trở thành chất xúc tác cho phản ứng, điều đó làm họ sung sướng đến phát cuồng.
Tác dụng kỳ diệu của chất xúc tác, mắt ta nhìn thấy hàng ngày. Khi nướng bánh mì, cho nước nho lên men, khi sữa bị chua v.v. đều xảy ra các phản ứng phức tạp. Các phản ứng này đều do tác dụng lên men của men nở, men lactoza mà có. Các tác nhân này trong sinh vật gọi là men còn trong hóa học gọi là chất xúc tác. Sự thực là men sinh vật là chất xúc tác rất tốt, tốt nhất thế giới. Trong sản xuất công nghiệp hóa học người ta có dùng một số chất vô cơ làm chất xúc tác thường cần phải có nhiệt độ cao và áp xuất cao, nếu dùng men thì chỉ cẩn ở điều kiện nhiệt độ và áp xuất thừơng là có thể tiến hành được.
Ngày nay, chất xúc tác là trợ thủ rất đắc 1ực trong hóa học hiện đại, nhưng vẫn có nhiều vấn đề còn chưa rõ lắm. Vì vậy các nhà khoa học vẫn đang miệt mài tìm hiểu các bí mật của chất xúc tác.
