TÁI SẢN XUẤT
Sản xuất tư liệu vật chất là cơ sở để loài người sinh tồn và phát triển. Sự tiêu dùng của con người không bao giờ ngừng, cho nên sản xuất cũng không bao giờ ngừng. Marx nói: ''Bất cứ một dân tộc nào, nếu ngừng lao động, đừng nói là một năm mà chỉ cần trong vài tuần lễ thôi, cũng sẽ bị diệt vong. Đó là điều mà một đứa con nít cũng biết''. Sản xuất phải được lặp đi lặp lại, phải được tiến hành liên tục, quá trình đó được gọi là tái sản xuất.
Dựa vào qui mô của sản xuất, việc tái sản xuất có thể chia thành tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng.
Tái sản xuất giản đơn là lặp lại việc sản xuất trên qui mô cũ. Ví dụ, một nông dân năm đầu bỏ ba 2 triệu đồng đầu tư cho sản xuất, đến mùa thu hoạch tính thành tiền được 4 triệu đồng, vậy là lãi được 2 triệu đồng. 2 triệu đồng tiền lãi anh ta dùng cả vào việc mua sắm, tu sửa nhà cửa, còn tiền vốn vẫn nguyên 2 triệu đồng anh ta dùng đầu tư cho sản xuất năm sau. Như vậy là tái sản xuất giản đơn.
Tái sản xuất mở rộng là lặp lại việc sản xuất vượt quá qui mô ban đầu. Cũng trong ví dụ trên, nếu người nông dân chỉ chỉ dùng một nửa số lãi, dành chỗ còn lại để sắm thiết bị sản xuất, mua thêm phân bón thì số tiền đầu tư năm sau sẽ là 3 triệu đồng. Như vậy là tái sản xuất mở rộng. Tái sản xuất mở rộng lại có thể chia thành tái sản xuất mở rộng kiểu ngoại diên và tái sản xuất kiểu nội hàm. Tái sản xuất mở rộng kiểu ngoại diên chủ yếu là dựa vào sự tăng cường số lượng tư liệu sản xuất và sức lao động để rnở rộng qui mô sản xuất; tái sản xuất mở rộng kiểu nội hàm chủ yếu lại đưa vào nâng cao trình độ kỹ thuật sản xuất, cải thiện chất lượng các yếu tố sản xuất, đề cao hiệu suất lao động để mở rộng qui mô tái sản xuất. Trong hiện thực đời sống kinh tế, việc tái sản xuất mở rộng theo cả hai phương thức này thường kết hợp chặt chẽ với nhau.
