TU VIỆN TUSHILUMPO – MỘT KIẾN TRÚC TUYỆT TÁC
Bình minh là thời điểm tuyệt vời nhất để ngắm tu viện Tushilumpo. Ánh sáng chiếu nghiêng qua các mái ngói làm nổi bật lên giữa nền bóng đen của ngọn núi Thượng Tích, làm tăng thêm vẻ huyền bí của tu viện nằm trong thành phố Xigaze, thủ đô xưa kia của Tây Tạng và hiện nay đô thị lớn thứ nhì Tây Tạng sau Lhasa.
Tushilumpo là nơi trú ngụ của đức Panchen Lạt ma. Được xây dựng từ năm 1447, qua nhiều thế kỷ phát triển, hiện nay tu viện có diện tích 18,5 ha với hơn 50 giảng đường và với 3600 phòng dành cho các Lạt ma, tất cả đều được chạm khắc tinh vi.
Đức Phật sống Chiazha Qamba Chili nói tu viện trước kia có đến 3800 Lạt ma nhưng bây giờ chỉ còn 780 vị. Vị tu viện trưởng 52 tuổi này là hiện thân của Đức Phật sống từ lúc 7 tuổi. Đức Phật sống là cấp bậc cao nhất mà một Lạt ma có thể đạt được. Khi một Lạt ma đạo cao đức đầy chết đi, người ta tin ngài sẽ đầu thai thành một đứa bé khác.
Theo ghi chép có 780 Lạt ma trong tu viện tuổi từ 17 đến 87 được tuyển chọn gắt gao qua các kỳ sát hạch từ khắp nơi như Tây Tạng, Nội Mông và các tỉnh Vân Nam, Quí Châu, Sơn Đông... của Trung Quốc. Đời sống ở tu viện rất khắc khổ, các Lạt ma dậy lúc 6 giờ sáng và tập hợp ở nguyện đường để đọc kinh Sutra và ăn sáng. Từ 9 giờ 30 đến trưa, họ đi làm hay đến lớp học. Sau khi ăn cơm trưa và nghỉ trưa, họ phải làm việc hoặc trở lại lớp học. Buổi chiều đọc kinh Sutra và ăn cháo từ 6-8 giờ tối. Thức ăn rất đơn giản, đồ chay chính là tsanba và trà bơ yak. Tsanba là bột lúa mì trộn với bơ yak và muối. Các Lạt ma không được hút thuốc và uống rượu.
Thu nhập của cả tu viện hàng năm khoảng 1,6 triệu Yuan (540.800 USD) trong đó 1 triệu yuan do nông sản, 100.000 do Chính phủ cung cấp và 500.000 do các dịch vụ tôn giáo. Bình quân một Lạt ma được 80 yuan/tháng. Người lớn tuổi được cao nhất 160 yuan và người mới đến được 45 yuan.
Cả tu viện là một mê cung gồm nhiều phòng kín, hành lang chật hẹp và cái sân đầy bóng tối. Có rất nhiều tượng Phật ở các nguyện đường. Ở góc phía Đông Bắc tu viện là một bức tường hương khắp nơi đổ về. Các Lạt ma căng một bức lụa khổng lồ suốt bức tường vẽ hình đức Phật. Mỗi ngày thay một bức tranh từ Phật Quá Khứ, Phật Hiện Tại và đến Phật Vị Lai.
Phía Tây Bắc là một toà nhà màu đỏ thẫm, bên trong là một tượng Phật Quan Âm bằng đồng lớn nhất hành tinh, cao 26,2m, nặng 115 tấn. Tượng được trang hoàng bằng ngọc trai, mã não, san hô, vàng bạc. 110 người thợ khéo nhất nước làm việc trong năm để tạc bức tượng. Trên các bức tượng treo la liệt các bức tranh trải qua nhiều thế kỷ, vẽ lại sự tích của Đức Thích Ca Mâu Ni và Zongkaba (1358-1419) người sáng lập ra giáo phái Phật giáo Tây Tạng.
