TẠI SAO CÓ LOẠI NHIỆT KẾ BÊN TRONG DÙNG RƯỢU CỒN,
CÓ LOẠI DÙNG THỦY NGÂN?
Nhiệt kế là thiết bị dùng để đo nhiệt độ. Nhiệt kế thường dùng có nhiệt kế thủy ngân và nhiệt kế rượu cồn, thủy ngân và rượu cồn là chất chủ yếu tạo nên nhiệt kế, được gọi là vật chất đo độ. Vật chất đo độ có thể dùng để đo nhiệt độ, vì nó có đầy đủ đặc điểm rét co nóng giãn tùy theo sự lên cao của nhiệt độ, thể tích của thủy ngân và rượu cồn sẽ giãn rõ rệt, trong nhiệt kế sẽ nhìn thấy độ cao của cột thủy ngân hay rượu cồn. Như vậy chỉ cần khắc lên đó số độ thích hợp, mọi người có thể đọc được nhiệt độ tương ứng.
Để làm cho nhiệt kế có giá trị sử dụng lớn thì vật chất đo độ cần phải mang đầy đủ hai đặc tính lớn: một là vật chất đo độ phải rất nhạy cảm dựa theo sự thay đổi nhiệt độ mà điều chỉnh thể tích, có thể đo được sự thay đổi nhiệt độ dù là rất nhỏ, hai là khi đo nhiệt ở nhiệt độ thấp, vật chất đo độ không thể đông lại ở dạng rắn, ngược lại ở nhiệt độ cao, vật chất đo độ cũng không thể biến thành thể khí nếu không thì không thể dùng để đo nhiệt độ.
Đối với thủy ngân và rượu cồn có chất lượng giống nhau, nếu lần lượt tăng nhiệt độ của chúng lên 1oC thì qua thí nghiệm thấy rằng nhiệt lượng hấp thụ ở rượu cồn lớn hơn rất nhiều so với nhiệt lượng của thủy ngân. Nhiệt kế bằng rượu cồn hấp thụ lớn gấp 20 lần nhiệt kế thủy ngân. Vì vậy, cột thủy ngân trong nhiệt kế thủy ngân thuận theo sự thay đổi nhiệt độ nhạy hơn rất nhiều so với cột rượu cồn trong nhiệt kế rượu cồn. Khi làm thí nghiệm khoa học hoặc khi đo trên nhiệt độ cơ thể con người, do nhiệt lượng mà nhiệt kế hấp thụ hoặc giải phóng ra là rất ít nhưng lại cần phải hiển thị rõ ràng sự thay đổi của nhiệt độ nên thông thường đều dùng nhiệt kế thủy ngân, tuy nhiên dưới sự thay đổi nhiệt độ giống nhau, rượu cồn hấp thụ nhiệt lượng nhiều, độ giãn rất lớn vì thế cột rượu cồn thay đổi lên xuống rõ ràng hơn so với cột thủy ngân. Khi đo nhiệt độ không khí xung quanh và nhiệt độ nước, nói chung hay dùng nhiệt kế rượu cồn.
Rượu cồn và thủy ngân mỗi loại thì có những đặc tính khác nhau, rượu cồn giỏi chịu lạnh (sức chịu lạnh cao) nó ở -117oC mới đông lại, mất đi tính lưu động. Ở phương Bắc lạnh giá nhiệt độ mùa đông khoảng -40oC, do đó thông thường dùng nhiệt kế rượu cồn để đo độ là thích hợp. Nhưng nhiệt kế thủy ngân cũng có ưu điểm là ''chịu nhiệt'' hơn rượu cồn, điểm sôi của thủy ngân là 356,72oC, còn rượu cồn ở mức 78,3oC đã sôi sùng sục và bốc hơi nhanh chóng ở trường hợp đo nhiệt độ cao nhiệt kế của thủy ngân sử dụng tốt hơn nhiệt kế cồn.
