Đền Konarak
Từ câu chuyện cổ tích Samba, người ta đã xây nên đền Mặt Trời. Câu chuyện kể rằng Samba là một trong những người con trai của Krisna, là một gã hoang dâm, phóng đãng. Ông đã bị người cha nguyền rủa và cầu mong cho ông mắc bệnh hủi. Nhưng rồi ông quyết tâm làm người lương thiện, sau nhiều năm sám hối, tự lột xác, mọi việc làm của Samba khiến thần Mặt Trời vô cùng xúc động, vì thế thần đã chữa khỏi bệnh hủi cho ông. Trước cử chỉ vô cùng cao cả của thần Mặt Trời, Narasimha, tiểu vương quốc Orisa, đã quyết định xây ngôi đền thờ Mặt Trời ở ngay chỗ Samba đã được chữa khỏi bệnh.
Truyền thuyết kể lại rằng, do vị kiến trúc sư trong khi thiết kế đã tính toán nhầm, nên ngôi đền đã không được xây xong.
Đền Mặt Trời được dựng lên trên một bãi cát ven biển, được xây vào khoảng thế kỷ XIII và cũng từ đó ngôi đền này càng lún dần xuống lòng cát. Biển đã bị đẩy lùi ra xa khoảng 2 km và những đụn cát được hình thành ngăn cách giữa biển và ngôi đền. Ngôi đền hiện nay đã được khơi ra khỏi lòng cát và đang hiện lên với dáng vẻ uy nghiêm tráng lệ.
Ngôi đền mang hình dáng một cỗ xe mặt trời do 7 con ngựa kéo, tượng trưng cho 7 ngày của một tuần, nhưng hiện nay chỉ có 6 con ngựa kéo, bởi một con ngựa thứ 7 bị mất. Trong cỗ xe Mặt trời có 24 bánh xe bằng đá đường kính mỗi bánh 3 mét, tượng trưng cho hai mươi bốn giờ trong ngày. Các bánh xe được bố trí hai bên mặt đền, mỗi bên 12 bánh, gợi cho chúng ta về 12 tháng trong năm cũng như về 12 cung trên hoàng đạo. Qua 24 bánh xe người xưa đã thiết kế cho cỗ xe mặt trời thể hiện rõ quan niệm về vũ trụ của người Ấn Độ, và mỗi bánh xe tượng trưng cho sự tiếp nối giữa thế giới thần linh và thế giới con người. Trên tất cả các bánh xe ở đền Konarak đều được chạm khắc một bức tranh dài, mô tả sinh hoạt tình dục của các vị thần nước, thần đất, sư tử. Trước cổng đền đặt các con sư tử đá đang đánh gục những chú voi khổng lồ. Đó là những con sư tử canh giữ cổng đền. Thần Mặt Trời Syrus cưỡi trên mình ngựa được thờ trong một khám đặc biệt bằng đá quý. Trong đền có một phòng hội họp có cấu trúc theo kiểu Kim tự tháp cao 40 mét, kế đến là phòng “Jaganmohans” với mái bằng đá được chạm khắc rất phong phú. Ngoài ra còn có một phòng múa hát nhưng đã bị hư hỏng và mất mát nhiều thứ. Đặc biệt ở đền Mặt Trời, các nhà xây dựng đã sử dụng một lượng sắt thép để làm xà ngang với những thanh dài hơn 20 mét. Nhà sử học người Thụy Sỹ, ông Alce Boner đã tìm thấy một cuốn sách ghi chép của một trong số những nhà kiến trúc tham gia xây dựng ngôi đền cho biết rằng ngôi đền Mặt Trời được xây dựng với sự cộng tác của các thà chiêm tinh nổi tiếng Ấn Độ. Những nơi đặt tượng, bàn thờ đều được tính toán kỹ lưỡng sao cho tương ứng với vị trí nào đó trong dải ngân hà.
