FREDERIC CHOPIN (1810 - 1849)
FREDERIC CHOPIN (Franois; Fryderyk Franciszek), nhạc sĩ Ba Lan trứ danh, thiên tài soạn nhạc cho piano khó ai có thể sánh được. Ông là người đề xưởng phong cách lãng mạn duy nhất trong nhạc viết cho đàn piano. Ông sinh ngày 1-3-1810 tại Làng Zelazowa Wola, gần thủ đô Warszawa; mất ngày 17-10-1849 tại Paris, thủ đô nước Pháp. Cha ông gốc người thành phố Marainville, một thành phố cổ của Pháp; đến Warszawa làm thầy giáo Pháp ngữ. Mẹ ông là người Ba Lan. Tài năng âm nhạc của Chopin được bộc lộ ngay từ thời thơ ấu: tám tuổi, ông đã chơi trước công chúng bản concerto cho piano của Adalbart Gyrowetz; ông đã bắt đầu viết được những bản Polonaises, Mazurkas và những bản nhạc Waltzes. Rondo for Piano (Điệp khúc viết cho piano) là tác phẩm đầu tiên được xuất bản ở Warszawa khi Chopin mới 15 tuổi. Mùa Hè năm 1829, Chopin tới Vienna, tại đây nhạc sĩ trẻ đã có những buổi trình diễn thành công ngày 11 và 18-8. Trong thời gian ở Vienna, nhạc sĩ đã sáng tác khúc biến tấu cho piano và dàn nhạc dựa trên khúc hát aria Là ci darem la maco của Mozart; tác phẩm được biết như là Bản giao hưởng số 2 và đã được Nhà xuất bản Haslinger công bố. Bản nhạc này lập tức gây sự chú ý với Robert Schumann, nhạc sĩ đã nghênh đón Chopin bằng bài báo nổi tiếng in trên tờ Allgemeine Musikalische Zeitung năm 1831; trong đó người ta thấy cái tôi đầy biến động của Schumann, Euseblus, hiện ra qua tiếng hồ: ''Hỡi các quý ông. Hãy ngả mũ ra nào! Một thiên tài đang đến”. Trong tiểu sử của nhạc sĩ có một giai thoại phổ biến cho rằng, Schumann đã ''khai sinh'' sự nghiệp cho Chopirl. Đó là một sự lừa bịp; sự thực thì Schumann kém Chopin vài tháng tuổi, và chỉ được biết tới như là một ''sinh viên'' của Chopin.
Trở về Warszawa, ngày 17-3-1830, Chopin ra mắt công chúng buổi trình diễn bản giao hưởng Piano Concerto cung Fa thứ (op. 21). Ngày 11-10-1830, ông độc tấu Piano Concerto cung Mi thứ (op 11). Đã có sự nhầm lẫn trong việc xếp thứ tự các bản nhạc của nhạc sĩ, bản Concerto cung Mi thứ của ông được cho là có trước bản Concerto cung Fa thứ. Theo thứ tự về thời gian thì bản Concerto cung Fa thứ được ra đời sớm hơn bản Concerto cung Mi thứ. Nhạc sĩ đã sống ở Vienna trong mùa Đông 1830-1831. Cuộc khởi nghĩa của nhân dân Ba Lan chống lại sự thống trị của Nga hoàng thất bại đã khiến Chopin quyết định chọn phương hướng mới cho mình. Ông lên đường tới Paris, trên đường đã nhạc sĩ ghé thăm Linz, Salzburg, Dresden và Stuttgart. Ông đến Paris tháng 9-1831. Paris khi ấy là trung tâm di trú của người Ba Lan, và Chopin luôn duy trì liên lạc với những người đồng hương ở đó. Nhạc sĩ trình diễn buổi hòa nhạc ở Paris lần đầu tiên vào ngày 26-2-1832. Các nhà phê bình âm nhạc ở Paris đã dùng ngôn ngữ của Shakespeare để ca ngợi ông, họ gọi là Chopin là ''nhà thơ của cây đàn piano'' (''the Ariel of piano'').
Năm 1836, Chopin gặp nữ văn sĩ nổi tiếng Aurore Dupin (còn gọi là Mm. Dudevant - Quý bà Đuyđơvăng), người thường công bố các tiểu thuyết với bút danh Anh rất đàn ông George Sang. Họ nên vợ chồng mặc dù tính cách và các mối quan tâm của hai người hoàn toàn không tương hợp. Hai người chia tay nhau năm 1847; thời gian đó Chopin đang ốm thập tử nhất sinh vì bệnh lao. Phép chụp hình ngày trước cho thấy Chopin là một người già trước tuổi với nét mặt biểu lộ sự ốm yếu và kiệt sức, mái tóc đen lưa thưa phủ trước trán. Bất chấp sức khỏe suy giảm, nhạc sĩ vẫn tiếp tục sự nghiệp diễn tấu. Ông thực hiện một chuyến biểu diễn vòng quanh nước Anh và Scotland vào năm 1848 trong vai trò nghệ sĩ chơi piano. Chopin đã cống hiến buổi trình diễn cuối cùng trong đời ở thủ đô Paris ngày 16-2-1848. Một năm sau đó, nhạc sĩ piano vĩ đại qua đời. Tại Madeleine, dàn nhạc giao hưởng và đội hợp xướng của Nhạc viện Paris đã trình tấu bản Requiem (Cầu hồn) của Mozart để vĩnh biệt thiên tài. Ngôi mộ nhạc sĩ nằm giữa mộ Luigi Cherubini và Vincenzo Bellini; tuy nhiên theo di chúc của ông, trái tim người nhạc sĩ thiên tài đã được gửi về Warszawa, yên nghỉ vĩnh hằng nơi Tổ quốc ông.
Chopin là một nhà cải cách âm nhạc, giải phóng piano khỏi những ảnh hưởng của dàn nhạc truyền thống và nhạc hát nhà thờ, đem tới kiến giải mới về vai trò của piano như một nhạc cụ solo. Không kiếm tìm những thanh âm ''hợp xướng”, nhạc sĩ có vẻ bị mờ đi với hình ảnh một nhà sáng tác điêu luyện bên cạnh Fanz List vĩ đại, nhưng chất thơ trong nhạc viết cho piano của ông, sự thiết tha của cảm xúc sâu lắng được biểu đạt, giai điệu trầm lắng u buồn lan tỏa trong các khúc Ballade (Balát) và Nocturn (Dạ khúc), niềm hân hoan ngập tràn trong các khúc luyện và khúc nhạc hài hước thì dường như không có nhạc sĩ nào sánh được với ông. Và, từ quan điểm kỹ thuật sáng tác thuần túy, sự chuyển thanh điệu ngân nga trầm bổng táo bạo và những hình tượng âm nhạc của Chopin dường như báo trước những cách tân công phu, trau chuốt cho sự phát triển của âm nhạc hiện đại.
