KHỔ QUAN TÁNG
Thổ quan táng là tập tục phổ biến của người A Xương. Khi có người chết, người ta bắn hai phát súng hoặc đốt pháo. Nghe thấy tín hiệu báo táng, mỗi gia đình trong trại đều phải cử một người đến giúp việc tang, không đến phải chịu phạt. Vì thế, ngay cả những người ngày thường có thù hằn với nhau cũng đến, khi làm ma chay họ hòa giải với nhau. Ai đó sắp chết, người ta bỏ vào miệng một hạt châu. Ở giữa gian nhà chính đặt nhánh cỏ trúc, trải chiếu lên trên, rồi lại trải một mảnh vải trắng lên trên cùng. Sau khi tắm rửa cho người chết, người ta thay quần áo, sau đó đặt lên mảnh vải trắng có nhành cỏ trúc ở dưới, nặn một cục đất có hình lõm làm gối, rồi đậy một mảnh vải trắng nữa lên trên tiếp theo cho vào áo quan nhưng không được đậy kín quan tài lại. Nếu người chết là nữ, phải đợi những người đàn bà con gái người nhà của người chết tới xem qua, và đồng ý cho đóng quan tài. Nếu người chết là đàn ông, phải đợi những người con gái đã đi lấy chồng của ông ta tới xem xong mới được đậy nắp quan tài. Quan tài đặt trên hai chiếc ghế ở giữa gian nhà, có nơi đặt đầu quay ra phía ngoài, có nơi đặt đầu quay vào trong. Người ta dùng một bát cơm và một quả trứng để cúng. Họ hàng thân thích tới viếng đốt một nén hương, lấy tay trái cắm lên bát cơm. Lúc đậy quan tài, trước tiên phải dùng lửa hoặc nến hun bốn góc quan tài, vừa hun vừa nhẩm đọc Kinh: “Người chết nhập, người sống xuất” tránh cho linh hồn người sống nhập vào quan tài. Ngay ngày hôm ấy người ta chọn ngày tốt, chậm nhất là ngày thứ ba thì đem chôn. Khi đưa quan tài ra mồ, nếu người chết còn trẻ thì 4 người khiêng, người chết đã già phải 8 người khiêng, dùng xà ngang của gian nhà giữa làm đòn khiêng, con dâu phải để xõa tóc. Trước khi khiêng quan tài người ta cử ba người đi đào huyệt trước, mỗi người cầm trong tay một quả trứng gà luộc chín. Mỗi trại có một khu mộ cố định. Bãi tha ma chia làm ba khu, khu chôn những người già, khu chôn những người chết trẻ và khu thứ ba chôn những người chết bất đắc kỳ tử. Trước khi khiêng quan tài người ta bó một vòng hoa, người mang vòng hoa dẫn đầu đi trước, vừa đi vừa bắn súng. Trước khi lấp đất lên quan tài người ta lấy lửa hun bốn góc huyệt để tránh hồn người sống nhập vào mộ. Khi chuẩn bị đắp đất, con dâu con gái lấy vạt áo sau bọc lấy đất (nhờ người khác bỏ đất vào) tung vào huyệt. Việc làm này nhằm mục đích tách người sống người chết riêng ra, tránh cho hồn người nhà khỏi bị mang theo. Đắp mộ xong dùng nước hắt xung quanh, tỏ ý là con cháu xây tường mộ cho người chết, vừa hát vừa nói: “Đừng sợ! Ở một nơi đừng có đi đâu, đã xây xong tường rồi”. Ngày thứ hai, thứ ba sau khi chôn sửa lại mộ, dựng bia, ý nói đã chia đôi gia sản cho người chết. Khi cúng tế mộ mới giết một con lợn, mỗi bộ phận đều cắt một miếng, thay cho cả con lợn luộc chôn đem cúng. Sau này hàng năm vào tiết thanh minh thường phải đi tảo mộ.
