LỄ ĐẬY NẮP QUAN TÀI
Đây là tục lệ mai táng của dân tộc vùng Núi Ai Lao Nam Chân.
Trước khi đưa linh cữu ra nơi an táng, nhà có tang phải mời một người tôn quý nhất của người chết đến làm lễ đậy nắp quan tài. Nếu như người chết là nam giới, phải mời người lớn nhất trong thế hệ người thân của gia tộc đến; nếu như người chết là nữ giới phải mời cho được người lớn nhất của thế hệ anh em của mẹ. Lúc đi mời, do con trai trưởng của nhà có tang đội một mâm trong mâm, bầy một cái rìu nhỏ được bọc bằng giấy hồng điều, điểm một số hương đốt, lại thêm mấy cái bát nhỏ, đựng rượu thịt, gạo nếp, v.v... trong đó có một cái bát dùng một cái bát khác đậy lên, phía trong đựng tiền lễ đậy nắp quan tài. Sau khi người được mời đến nơi tiến hành tang lễ nghiêm túc và cung kính. Ở gian chính giữa, nơi tiến hành tang lễ kê mấy cái bàn bày tiệc rượu, đầu bàn bày một cái ghế tựa, trên ghế tựa khoác một bộ quần áo của người chết lấy đó làm đại biểu cho người chết. Khoảng từ trái sang phải bàn tiệc là các bậc trưởng lão lớn nhất trong thế hệ người thân của người chết ngồi. Những người trong nhà có tang quỳ vây quanh phía trước bàn tiệc. Lúc này, người được mời đến làm lễ đậy nắp quan tài hỏi về tình hình người chết lúc sinh lúc bệnh, người hộ lý chăm sóc như thế nào, lúc chết có người trông coi không, lúc nhập áo quan chôn theo những quần áo gì v.v... Nhà có tang muốn căn cứ vào những ý kiến ấy để nhất nhất đáp ứng. Nếu như người chết là nam, người làm lễ đậy nắp quan tài phải là người nhà, nghi thức thông qua tương đối dễ. Nếu như người chết là nữ thì nghi thức tiến hành không dễ dàng thuận lợi. Vả lại đây là một người con gái từ lúc sinh ra đến lúc chết thời gian từng giờ, từng phút đều tôn quý. Nếu như người con gái sinh thời chịu quá nhiều sự ngược đãi, khi bệnh tật lại không được người hộ lý chăm sóc tốt nhất người làm lễ đậy nắp quan tài liền trách mắng, răn dạy nhà có tang, thậm chí làm ầm cả chỗ tang lễ. Không đồng ý đưa linh cữu ra nơi an táng. Lúc này nhà có tang phải bảo nhau khóc to thành tiếng, nếu như vẫn không được thì phải cho trên tiền lễ đậy nắp quan tài. Cuối cùng người làm lễ đậy nắp quan tài mới hứa hẹn, con trưởng của nhà có tang đầu đội mâm quỳ trước quan tài, người làm lễ đậy nắp áo quan cầm từ mâm ra một cái búa nhỏ đi một vòng xung quanh làm động tác tượng trưng đóng đinh lên quan tài, vừa đóng vừa cầu xin, tiếp đến là khóc to thành tiếng, người nhà dìu ông ta vào trong phòng, mọi người bắt đầu khiêng quan tài ra nơi an táng.
