NGƯỜI GIARAI
Hiện có 371.557 người. Thuộc nhóm ngôn ngữ Malayô-Pôlinêxia (ngữ hệ Nam Đảo). Địa bàn cư trú ở các tỉnh Gia Lai, Kon Tum, Đắc Lắc, Khánh Hòa…
Làm rẫy và ruộng nước. Chăn nuôi trâu, bò, ngựa, voi, lợn, gà, chó… Con trâu là vật ngang giá trong việc trao đổi vật quý như chiêng, ché và hiến sinh trong nghi lễ tín ngưỡng. Nghề dệt khá thịnh hành tạo được những tấm vải khổ rộng, hoa văn đẹp.
Gạo tẻ là lương thực chính, lương thực phụ là ngô. Thức ăn có rau, muối ớt, thịt, cá. Trừ trẻ em, mọi người đều hút thuốc lá. Đàn ông đóng khố vải trắng kẻ sọc nhiều màu, áo màu đen cộc tay, hở nách. Đàn bà mặc váy chàm, có đường viền hoa văn chạy quanh gấu. Nam nữ đều thích cởi trần. Ở nhà sàn. Trong nhà chỉ có một bếp. Phương tiện vận chuyển ngoài gùi còn có ngựa, voi để thồ và cưỡi.
Gia đình nhỏ theo chế độ mẫu hệ là nét nổi bật của người Gia Rai so với người Ê Đê là đại gia đình mẫu hệ. Bảo lưu tục chồng chết, vợ lấy em chồng và ngược lại vợ chết, chồng có thể lấy chị vợ. Khi đã thành vợ chồng, đàn ông phải sang nhà vợ, không có trường hợp ngược lại. Bà mẹ khi mang thai không được làm việc nặng. Giữ tục chôn tất cả người cùng họ mẹ vào một huyệt.
Người Gia Rai theo vạn vật hữu linh, thờ nhiều thần: thần Nhà, thần Làng, thần Vua. Có hiện tượng gán cho người có ma thuật làm hại gọi là ma lai. Nghi lễ lớn nhất là lễ bỏ mả, tạc tượng mồ, lễ lên nhà mới, có ăn, uống, hát, biểu diễn cồng chiêng.
Người Gia Rai có chữ viết riêng, theo mẫu tự La Tinh. Có nhiều trường ca như Đăm San, Xinh Nhã, Đăm Di…Nhạc cụ có đàn Tơ nưng, Krông pút, Tưng nưng…Nam nữ đều thích chơi kéo co trong ngày lễ.
