Thành phố Olympia
Thành phố cổ Olmpia nằm về phía Tây Bắc bán đảo Poloponesosi thuộc vùng tam giác được tạo nên bởi dãy núi Rironson, một phụ lưu của sông Anphe và sông Kiladeosi.
Olympia là Thánh địa của đất nước Hy Lạp cổ thuộc vùng Elysi (tiếng Hy Lạp là Elis). Từ thời xa xưa nơi đây đã diễn ra nhiều lễ hội thể thao, thi đấu truyền thống Olympic mà có thể bắt đầu vào năm 776 TCN. Từ đó Olympia một trung tâm văn hoá, thể thao, nơi tụ hội của đất nước Hy Lạp cổ, chốn gặp gỡ ngoại giao và nó trở thành nổi tiếng, nỗi khát vọng chiếm đoạt các kỷ lục của các thành bang. Nếu từ khoảng 576 TCN Olympia đã chuyển từ tay thành Pisa sang tay vùng Elysi. Đến thế kỷ V TCN là thời kỳ huy hoàng nhất của Olympia cổ, các thành bang Hy Lạp đua nhau xây dựng nhiều công trình nơi thánh địa này. Vùng Elysi cho xây dựng đền thờ thần Zeus có kích thước (64x27, 60m) do kiến trúc sư Lisbon thiết kế và xây dựng vào năm 450 TCN. Trong ngôi đền tráng lệ nguy nga này đặt một pho tượng thần Zeus cực lớn bằng ngà voi và vàng do các nhà điêu khắc cổ Hy Lạp Phidias (khoảng 490 - 430 TCN) tạc vào khoảng năm 440 TCN. Đế của bức tượng cao 1m, rộng 5m, chiều cao của tượng 13m. Nhưng từ thế kỷ IV TCN, cùng với nền văn hoá Hy Lạp, sự hưng thịnh của tinh thần Olympia dần dần bị lãng quên.
Vùng đất thánh Olympia, nhiều lần bị quân xâm lăng ngoại bang tàn phá liên tục. Đó là các cuộc xâm lăng của người Akkadia từ năm 364 đến 362 TCN, của người Maxcedonia năm 342 TCN, rồi đến cuộc xâm lăng của Roma trong thế kỷ thứ II TCN. Đặc biệt cuộc tấn công của người Silla vào năm 80 TCN, Olympia bị tàn phá nặng nề, đồng thời thành phố này lại còn phải hứng chịu nhiều tổn thất bởi các trận động đất và lụt lội, để rồi cuối cùng Neron bạo tàn đã ra lệnh phá huỷ toàn bộ để xây dựng Constantinople. Năm 426 sau Công nguyên, Leodersius cho phá nốt đền đài phi Cơ đốc giáo và cũng trong năm này Olympia lại bị một trận động đất chưa từng thấy, huỷ diệt gần như toàn bộ các công trình, trong đền thờ thần Zeus và pho tượng kỳ vĩ cũng đã bị chung số phận. Olympia trở thành một vùng hoang vu và bị phù sa sông Alphe đắp phủ. Cho đến nửa đầu thế kỷ XIX, nhiều đoàn khảo cổ của Pháp, Đức qua khai quật đã tìm thấy ở đây nhiều hiện vật quý, trong đó có 10 pho tượng và một số tác phẩm nghệ thuật. Năm 1953, các nhà khảo cổ Đức đã tìm thấy dấu tích đền Leomideium.
Theo các nhà khoa học thì các công trình thể thao và dân dụng nằm quanh núiAltis, gồm khu thể thao Hy Lạp (thế kỷ II TCN), nhà thể dục (thế kỷ thứ V TCN), nhà thờ Byzantine (thể kỷ V TCN), đền thờ Leomideium và các nhà tắm công cộng kiểu Roma (năm 350 TCN), lầu Bouleterion, trụ sở Uỷ ban Olympic cổ đại (thế kỷ IV TCN), cung điện của bạo chúa Neron (năm 60 TCN). Ngoài ra có một số ngôi đền khác trong đó đáng chú ý nhất là ngôi đền Heraion, ngôi đền cổ nhất Hy Lạp có kích thước 50x20 mét. Tại đây, người ta tìm thấy tượng Hermes của nhà điêu khắc cổ đại Prasiele.
