Thành phố Persepolis
Thành phố Persepolis được xây dựng nhằm đề cao vị Hoàng đế của đế chế lớn nhất mà cả thế giới cổ đại đã từng chứng kiến. Di tích Persepolis nơi quy tụ những báu vật, những thiên tài nghệ thuật của 23 nước chư hầu. Những nghệ nhân khắc đá ở Ionian, những người thợ làm gạch Babylone, những thợ kim hoàn danh tiếng Ai Cập và Meidan đã lao động ròng rã suốt hai thể kỷ để tạo ra một thành phố, tượng trưng cho sự giàu sang đầy quyền uy ở Iran của một nước Ba Tư cổ đại.
Hoàng đế Darius I bắt đầu xây kinh đô nghi lễ của mình vào khoảng răm 515 TCN, ngay sau khi thắng trận, giành được quyền kiểm soát Ba Tư và trở thành Hoàng đế thứ 3 - trong suốt 36 năm trị vì đất nước của Darius, đế chế Ba Tư (Persia) đã bành trướng ra trên một phạm vi rộng lớn nhất, trải dài từ Danube đến Indus, từ vùng thảo nguyên Trung Á cho đến vùng lưu vực sông Nile. Đặc biệt Darius, dưới thời cai trị của mình, ông cho thường xuyên di chuyển cung điện từ Susa là kinh đô hành chính đến Persepolis ở đồng bằng Marv Dasht thuộc vùng Tây Nam Iran. Đó có thể là vào dịp mùa xuân, vào năm mới của người Ba Tư.
Các bức phù điêu đặt bên cạnh những bậc thang được dựng trong các buổi lễ của thành phố. Đó là hình ảnh của những đoàn người gồm các sứ thần của nhiều nước khác nhau đến triều cống lễ vật. Nguồn gốc của từng con người này được xác định qua trang phục họ ăn mặc. Những người đến từ xứ Babylone, thường mang theo những tấm vải dệt rất đẹp, và dắt theo một con bò tót vừa thắng trận; còn người Elamite thường mang theo một con sư tử con; người Ấn Độ thường đem cống nạp những chiếc hũ sành sứ bên trong đựng đầy bột vàng nguyên chất.
Toàn bộ kinh đô Persepolis cổ được xây dựng trên một vùng núi đá nhô cao màu xám giống: như những quả đồi nằm phía sau kinh đô và chiếm một diện tích rộng 1,4 triệu feet vuông. Ở cổng kinh thành có các tượng hình các con bò tót có cánh, tượng người đứng canh, tàu ngựa, và các kho báu và phòng yết kiến (triều kiến) có sức chứa 10.000 người được xây dựng trên một nền đất cao. Trên một khung cửa của cung điện trang trí phù điêu, đó là hình ảnh của chính Darius cầm dao đâm chết một ác thú đầu sư tử nhưng lại có đuôi của con bò cạp. Con ác thú này được coi là kẻ truyền tội ác vào con người.
Vào năm 330 TCN, Alexandre Đại đế, lãnh tụ của những kẻ thù của xứ Ba Tư, đã chinh phục được đế chế Ba Tư, ông đã đặt ngọn đuốc chiến thắng oanh liệt của mình lên Persepolis. Nhưng thật trớ trêu trong một vụ hoả hoạn, Persepolis trở thành đống đồ nát chôn vùi thành phố trong nhiều thế kỷ. Tuy vậy sự vùi lấp đó đã góp phần bảo tồn những vật đã hoá đá trong lời thề trung thành đối với đức vua của họ.
