TRẬN WATERLOO
Waterlo là một thôn nhỏ nằm cách Brussel (Bỉ) hai mươi ki-lô-mét về phía nam. Tại đây, tháng 6 năm 1815 đã diễn ra một trận quyết chiến cuối cùng giữa Napoléon I với liên quân của đồng minh chống Pháp. Kết quả, Napoléon bại trận, sau đó phải đi đầy. Waterloo cũng vì thế mà nổi danh thế giới, hầu như đã trở thành một danh từ đồng nghĩa với “thất bại cuối cùng”.
Tháng 10 năm 1813, Napoléon người hùng từng tung hoành khắp châu Âu mười năm có lẻ đã bị liên quân chống Pháp đánh bại trong trận Leipzig, quân Pháp thất bại nặng nề, Tháng 3 năm 1814 liên quân chống Pháp tiến gần Paris. Napoléon buộc phải tuyên bố thoái vị, bị lưu đầy ở đảo Elbe, trong Địa Trung Hải, Louis XVIII của vương triều Bourbon đăng quang lên ngôi vương vị.
Vương triều Bourbon sau khi khôi phục được ngai vàng đã làm những điều phi nghĩa, khiến lòng dân xao xuyến hoang mang. Trong khi đó, các nước trong liên minh chống Pháp họp ở Vienna cũng xảy chuyện bất hòa do mâu thuẫn về quyền lợi. Napoléon đang bị đầy ở đảo Elbe không bỏ lỡ cơ hội đó, ngày 26 tháng 2 năm 1815, đã bí mật trốn khỏi đảo. Ngày 1 tháng 3, Napoléon đặt chân nên đất Pháp.
Napoléon trở về được nông dân và binh lính Pháp nhiệt liệt hoan nghênh, dọc đường hầu như không gặp trở ngại gì. Ngày 20, Napoléon tiến vào Paris. Louis XVIII một lần nữa bỏ chạy, Napoléon lại lên ngôi vua. Nhưng lần chấp chính này của ông vẻn vẹn không quá một trăm ngày, nên sử sách gọi đó là “Cuộc chính biến một trăm ngày'' hoặc ''Vương triều một trăm ngày''.
Việc Napoléon trở lại ngôi vua một cách dễ dàng như vậy đã khiến liên minh chống Pháp đang họp ở Vienna phải sửng sốt. Họ tạm gác chuyện cãi vã sang một bên và một lần nữa bắt tay với nhau để cùng chống Napoléon. Ngày 25 tháng 3, các nước Anh, Nga, Phổ, Áo, Hà Lan, Bỉ v.v... nhanh chóng liên kết với nhau thành liên minh chống Pháp lần thứ bẩy, đã cự tuyệt yêu cầu hòa đàm của Napoléon. Tháng 6 năm 1815, liên minh chống Pháp tập trung bảy mươi vạn đại quân, chuẩn bị tấn công Paris, còn Napoléon, trong hơn hai tháng trời ngắn ngủi, nhiều lắm cũng chỉ huy động được mười tám vạn quân. Napoléon quyết định dùng chiến thuật ''tấn công để phòng thủ''.
Ngày 18 tháng 6, Napoléon giao chiến với liên quân Anh - Hà Lan ở Waterloo. Trận đánh bắt đầu lúc 11giờ trưa. Buổi chiều, quân Phổ dưới quyền chỉ huy của tướng Blucher đột nhiên xuất hiện, trong khi quân Pháp do tướng Grouchi chỉ huy vẫn chưa tới được. Liên quân chiếm ưu thế tuyệt đối về binh lực, nhanh chóng xoay chuyển được thế trận. Đến tám giờ tối, liên quân Anh - Hà Lan và quân Phổ tổng công kích, quân Pháp nhanh chóng bị tan rã trên toàn tuyến. Napoléon tháo chạy về Paris, ngày 22, một lần nữa tuyên bố thoái vị. Lần này, ông ta bị đầy ra đảo Sainte - Helène ở ngoài khơi Đại Tây Dương và cuối cùng đã chết trong nhà tù ở đó.
Trận Waterloo đã chấm dứt hoàn toàn thời đại Napoléon.
