TRÊN SAO HOẢ CÓ SÔNG ĐÀO KHÔNG?
Năm 1877, kỹ thuật quan trắc thiên văn đã có những trên bộ tương đối lớn. Năm này cũng chính là lúc mà sao Hoả ở gần nhất với cái gọi là ''Đại xung'', nhà thiên văn học Itali là Sjipaleili đã lợi dụng cơ hội này để vẽ một bức bản đồ sao Hoả. Kết quả là ông đã phát hiện ra rằng trên sao Hoả có những mảng vùng có màu tương đối tối, giống như bến, và còn có những đường tối dường như là thông từ bến này sang bến khác, hoặc là đang gộp vào nhau thành một đường. Đây là gì vậy? Lẽ nào đó là sông? Nhưng sông thì có thể thông từ biển này sang biển khác được. Vậy là Sjipaleili đã mạnh dạn suy đoán rằng nó là ''sông đào'' do những sinh vật thông minh trên sao Hoả tạo ra.
Sau khi phát hiện của Sjipaleili được công bố, nó lập tức thu hút sự hứng thú của mọi người. Bởi vì, ngay từ trước Sjipaieili, con người đã tràn đầy khát vọng tha thiết khám phá xem trên các hành tinh khác ngoài trái đất có tồn tại sự sống hay không. Trong những năm 30 trước đó không lâu, câu nói “người mặt trăng” đã từng thịnh hành một thời. Phát hiện của Sjipaleili không còn nghi ngờ gì nữa đã thắp lại ngọn lửa cháy rừng rực cho cách nói về người ngoài hành tinh đã từng bị nguội lạnh. Do đó, phát hiện này không những lập tức dấy lên làn sóng về quan trắc sao Hoả trong giới thiên văn học, mà nhiều người yêu thích cũng đều tham gia vào đội ngũ quan trắc sao Hoả.
Một người Mỹ nhiệt huyết là Loxy còn xây dựng đài thiên văn sao Hoả chuyên để quan trắc sao Hoả. Sau một thời gian quan trắc, ông đã tăng con số ''sông đào'' trên sao Hoả từ 130 con sông ban đầu lên hơn 700 con sông. Trên sao Hoả có thực sự là có nhiều sông đào đến vậy không? Chúng rốt cục là có tác dụng gì? Có một số người giả thiết rằng ''người sao Hoả'', những sinh vật có trí tuệ trên sao Hoả đã đào nhiều sông như vậy là để cho băng tuyết bị tan chảy ở hai đầu cực chảy vào khu vực vĩ độ thấp, tưới cho những vùng đất khô cằn ở đó.
Nhưng, chính trong những năm tháng háo hức quan trắc những con sông đào trên sao Hoả này, con người cũng phát hiện ra việc những con sông đào sao Hoả mà những người quan trắc khác nhau về sau là không giống nhau, không những số lượng các sông khác nhau mà ngay cả hướng và hình thái của các sông đào cũng khác nhau. Sự khác nhau này là do đâu? Mọi người đã tranh luận sôi nổi về vấn đề này, nhưng cuối cùng vẫn chưa thống nhất được ý kiến.
Vậy trên sao Hoả có thật sự có ''sông đào'' hay không? Cùng với sự phát triển của kỹ thuật quan trắc thiên văn với việc sử dụng kính viễn vọng có độ phân giải cao, con người cuối cùng cũng phát hiện được, những dải tối được gọi là sông đào kia trên thực tế là do nhiều hố Sao Băng độc lập và có kích cỡ khác nhau tạo nên. Trong điều kiện độ phân giải không cao, do sai lầm về thị giác của mọi người, mới nối chúng thành một đường. Chính do chúng không phải là một đường thẳng tồn tại thực tế, mà là do các điểm nối thành đường, cho nên những người quan trắc khác nhau mới dựa vào sự khác nhau về thị giác chủ quan của minh để vẽ ra những đường nét khác nhau.
Trong thời cận đại, con người đã phóng những tàu thăm dò và quan trắc không gian để tiến hành quan trắc và nghiên cứu sâu hơn về sao Hoả. Tàu thăm dò và thám hiểm đã chụp một lượng lớn các bức ảnh về sao Hoả ở cự ly gần từ trên bầu trời của sao Hoả, các nhà khoa học qua việc phân tích và nghiên cứu những bức ảnh này đã triệt để phủ định sự tồn tại của các sông đào trên sao Hoả. Sao Hoả là một mảnh đất hoang vu, một thế giới đầy cát bụi và đá sỏi, ở đó không những không có bất kỳ dấu vết nào về các sinh vật trí tuệ, mà cũng không quan sát thấy nước ở dạng lỏng, đương nhiên càng không có những con sông đào được đào nhân tạo. Mặc dù trên bề mặt sao Hoả tồn tại một số những con sông đan xen vào nhau, nhưng không có liên quan đến sông đào nhân tạo.
