Truyện Và Kí Chương 12

Chương 12
HÀNH HìNH KIỂU LINSƠ, MỘT PHƯƠNG DIỆN ÍT NGƯỜI BIẾT CỦA NỀN VĂN MINH MỸ(*)

Ai cũng biết giống người da đen là giống người bị ỏp bức và búc lột nặng nề nhất trong loài người. Ai cũng biết sự bành trướng của chủ nghĩa tư bản và việc tỡm ra Tõn thế giới đó mang lại hậu quả trực tiếp là làm sống lại chế độ nụ lệ, một chế độ trải qua nhiều thế kỷ, đó là một tai họa thực sự đối với người da đen và là một bất hạnh đẫm mỏu đối với nhõn loại. Điều mà mọi người cú lẽ khụng biết là người da đen chõu Mỹ, tiếng rằng đó được giải phúng 65 năm nay rồi, nhưng vẫn cũn phải chịu đựng nhiều nỗi thống khổ ghờ gớm về tinh thần và vật chất, mà tàn ỏc nhất và ghờ tởm nhất là tục hành hỡnh kiểu Linsơ.

Linsagiơ là do từ Linsơ mà ra. Linsơ là tờn một chủ đồn điền ở bang Viờcginia vừa là địa chủ vừa là quan tũa. Lợi dụng tỡnh hỡnh rối ren trong cuộc chiến tranh giành độc lập⁽¹⁾ hắn thõu túm toàn bộ quyền hành trong quận. Những người thuộc phỏi bảo hoàng và những người thuộc phỏi bảo thủ bị hắn trừng phạt rất dó man, khụng cần xột xử, khụng cần ỏn từ gỡ cả. Nhờ bọn chủ nụ, nhờ đảng Ku-Klux-Klan và những tổ chức bớ mật khỏc, nờn tục hành hỡnh kiểu Linsơ, một tục khụng hợp phỏp và man rợ, trở thành phổ biến và kộo dài mói ở cỏc bang trong Liờn bang Mỹ. Sau khi người da đen được giải phúng, tục đú càng trở nờn vụ nhõn đạo, và đặc biệt chĩa vào người da đen.

 

CÁC BẠN HÃY TƯỞNG TƯỢNG...

 

Cỏc bạn hóy tưởng tượng một đỏm đụng cuồng loạn. Quả đấm nắm chặt, mắt đỏ ngầu, miệng sựi bọt, la ú, chửi bới, nguyền rủa... đỏm đụng ấy đang bị lụi cuốn bởi cỏi thỳ cuồng loạn được phạm tội ỏc mà khụng phải lo sợ gỡ cả. Họ vũ trang bằng gậy gộc, đuốc, sỳng lục, dao, kộo, nước lưu toan, dựi, túm lại là bất cứ vật gỡ cú thể dựng để giết hoặc làm bị thương được.

Cỏc bạn hóy tưởng tượng giữa đỏm đụng ấy, là một đống thịt đen bị xụ đẩy, đỏnh đập, giày xộo, rạch da, rúc thịt, chửi rủa, bị đỏ đi đỏ lại, đẫm mỏu, bất động.

Đỏm đụng ấy chớnh là những kẻ tham gia hành hỡnh. Cỏi xỏc người rỏch nỏt kia, đú là người da đen, là nạn nhõn.

Trong cơn súng hằn thự và thỳ tớnh, những kẻ tham gia hành hỡnh lụi người da đen đến một khu rừng hay một quảng trường cụng cộng nào đú. Họ trúi người đú vào cõy, tưới dầu lửa vào người đú, lấy những chất dễ chỏy phủ lờn người đú. Trước khi chõm lửa họ bẻ dần từng chiếc răng một của người đú. Rồi múc mắt người đú. Từng nhỳm túc xoăn bị rứt khỏi đầu, mang theo từng mảng da, để lộ ra một sọ người đẫm mỏu. Nhiều miếng thịt nhỏ rời khỏi cỏi thõn hỡnh đó tớm bầm vỡ bị đỏnh đập.

Người da đen khụng kờu được nữa: lưỡi đó sưng phồng lờn vỡ một thanh sắt nung đỏ gớ vào. Toàn thõn người ấy quằn quại như một con rắn bị đỏnh dở sống dở chết. Một nhỏt dao, thế là rụng một tai. Ái chà! Nú mới đen làm sao! Nú mới đỏng tởm làm sao! Thế là bọn đàn bà rạch nỏt mặt người đú ra...

Cú kẻ hột: "Chõm lửa lờn đi!". Một kẻ khỏc gúp thờm: "Đốt vừa đủ để thui nú từ từ thụi".

Người da đen bị nướng chớn, thui vàng, chỏy thành than. Nhưng người đú phải chết hai lần mới đỏng đời.

Cho nờn họ liền treo người đú lờn, núi cho đỳng hơn là treo cỏi xỏc đó khụng cũn là một cỏi xỏc nữa lờn. Và bõy giờ, tất cả những người khụng được tham dự cảnh thiờu sống ấy, vỗ tay. Hoan hụ!

Khi ai nấy đó xem chỏn rồi, họ hạ cỏi xỏc xuống.

Cỏi dõy treo được chặt ra từng đoạn, bỏn mỗi đoạn 3 hay 5 đụ la. Bọn đàn bà tranh nhau mua làm vật kỷ niệm và để lấy khước.

Thế là "Cụng lý nhõn dõn" - như ở đú người ta vẫn gọi - đó được thực hiện. Đỏm đụng đó dịu đi, khen ngợi những kẻ "hành sự" rồi tản dần đi, vui vẻ như vừa dự xong một bữa tiệc, và hẹn gặp nhau một bận khỏc.

Trong khi đú thỡ trờn mặt đất nhầy nhụa mỡ và khúi; một đầu lõu đen, nỏt bột, bị thui chỏy, khụng ra hỡnh thự gỡ nữa, nhăn nhú một cỏch đỏng sợ và hỡnh như muốn hỏi vầng dương đang lặn rằng: "Đú là văn minh ư?".

 

MỘT CHÚT THỐNG Kấ

 

Từ năm 1889 đến 1919, đó cú 2.600 người da đen bị hành hỡnh kiểu Linsơ, trong đú cú 51 phụ nữ và thiếu nữ, với 10 cựu binh trong đại chiến.

Trong số 78 người da đen bị hành hỡnh kiểu Linsơ năm 1919, cú 11 người bị thiờu sống, ba người bị thiờu sau khi đó bị giết, 31 người bị bắn chết, 3 người bị hành hạ cho đến chết, 1 người bị chặt ra làm nhiều mảnh, 1 người bị dỡm chết, 11 người bị giết bằng nhiều cỏch khỏc.

Đứng đầu là bang Gioúcgia với 22 nạn nhõn, thứ đến bang Mitxixipi với con số 12. Trong cả bang thứ nhất và bang thứ hai đều cú 3 binh sĩ trong số bị hành hỡnh. Trong số 11 người bị thiờu sống thỡ ở bang Gioúcgia cú 4 người và 2 người ở bang Mitxixipi. Trong 34 vụ hành hỡnh cú tớnh toỏn trước và cú tổ chức hẳn hoi thỡ bang Gioúcgia cũng lại đứng đầu với 5 vụ. Thứ hai đến bang Mitxixipi với 3 vụ.

Căn cứ theo những tội trạng buộc cho những nạn nhõn năm 1919, thỡ:

1 người cú chõn trong Liờn đoàn những người khụng đảng phỏi (những chủ trại độc lập);

1 người đó truyền bỏ những sỏch bỏo cỏch mạng;

1 người đó dỏm quỏ tự do lờn tiếng cụng kớch những vụ hành hỡnh kiểu Linsơ;

1 người đó bỡnh luận về những vụ xụ xỏt giữa người da trắng và da đen ở Sicagụ;

1 người mà người ta biết là lónh tụ của phong trào đấu tranh cho lợi ớch của người da đen;

1 người vỡ khụng kịp trỏnh sang bờn đường nờn
đó làm cho một đứa bộ da trắng ngồi trong xe ụ tụ hoảng sợ.

Năm 1920, cú 50 vụ hành hỡnh kiểu Linsơ và năm 1923 cú 28 vụ.

Những tội ỏc đú bao giờ cũng là do ghen ghột về kinh tế mà ra, hoặc do thấy những người da đen ở địa phương làm ăn khấm khỏ hơn người da trắng hoặc do thấy cụng nhõn da đen khụng chịu bị búc lột đến xương tủy. Trong tất cả cỏc vụ đú, những thủ phạm chớnh khụng bao giờ bị làm rầy rà, chỉ đơn giản là vỡ họ luụn luụn được bọn chớnh khỏch, bọn tài chớnh, bọn cầm quyền và nhất là bỏo chớ phản động kớch thớch, khuyến khớch, xỳi bẩy, rồi lại bao che.

 

Mỗi khi sắp xảy ra hay đó xảy ra một vụ hành hỡnh kiểu Linsơ thế là bỏo chớ chớp ngay lấy, coi là dịp may hiếm cú để tăng số phỏt hành. Bỏo chớ tường thuật sự việc với dụng tõm đưa ra rất nhiều chi tiết. Khụng một lời trỏch múc nào hướng vào bọn giết người. Khụng một lời thương xút nào đối với những nạn nhõn. Khụng một lời bỡnh luận nào.

Bỏo Bang Tõn Oúclờăng⁽¹⁾ ngày 26 thỏng 6 năm 1919 đăng nổi bật tin sau đõy bằng cỡ chữ 25 phõn suốt chiều ngang trang nhất: Hụm nay một tờn da đen sẽ bị 3.000 cụng dõn thiờu chết. Và ngay dưới đú là một tin in bằng chữ nhỏ xớu: Được một đạo vệ binh lớn bảo vệ, Hoàng đế nước Đức đó cựng với Đụng cung thỏi tử chạy trốn. Bỏo Tin tức hàng ngày ở Giắcxụng cũng số ra ngày hụm đú, in trờn hai cột đầu của trang nhất và bằng cỡ chữ lớn:

TấN DA ĐEN J.H.

SẼ BỊ DÂN CHÚNG Ở ENLISVINLƠ

THIấU CHẾT, VÀO NĂM GIỜ CHIỀU NAY

Tờ bỏo chỉ quờn khụng thờm "khẩn khoản mời
toàn thể dõn chỳng đến tham dự", nhưng tinh thần là như vậy.

 

VÀI CHI TIẾT

 

"Hồi 7 giờ 40 phỳt tối nay, J.H. đó bị hành hạ bằng một thanh sắt nung đỏ, sau đú bị đem thiờu. Một đỏm đụng khoảng hơn 2.000 người... cú nhiều đàn bà và trẻ con, đó tham dự vụ thiờu... Sau khi người da đen bị trúi trước phỏp trường, người ta liền đốt một đống lửa. Cỏch đú một quóng, một đống lửa khỏc cũng được đốt lờn để nung một thanh sắt. Khi thanh sắt đó đỏ rực, một người cầm lấy và gớ vào người da đen. Người này hoảng lờn, vội nắm lấy thanh sắt. Thế là khụng khớ sặc sụa mựi thịt chỏy khột... Thanh sắt đỏ được gớ vào nhiều nơi trờn mỡnh tờn da đen, tiếng kờu la và rờn rỉ của nú dội vào tận trong thành phố. Hành tội một hồi lõu, những người đeo mặt nạ tưới ột xăng vào tờn da đen và đốt đống củi lờn. Ngọn lửa bốc cao và liếm quanh người da đen đang van xin người ta làm phỳc cho nú một phỏt đạn. Những lời năn nỉ của nú làm cho người ta càng lớn tiếng chế nhạo" - Thời bỏo Satanụcca ngày 13 thỏng 2 năm 1918.

"15.000 người vừa đàn ụng đàn bà, và trẻ con hũ reo như sấm khi người ta giội Gadụlin lờn người tờn da đen và chõm lửa. Họ đấm đỏ nhau, la hột, và xụ đẩy nhau để được đứng gần tờn da đen hơn. Hai người trong
bọn họ cắt tai tờn da đen trong khi ngọn lửa bắt đầu thui nú.

Một người khỏc định cắt gút tờn da đen... Đỏm đụng nhấp nhụ và di chuyển để ai nấy đều được nhỡn thấy tờn da đen bị đốt chỏy. Khi thịt bị chỏy hết, cũn trơ xương ra và khi cỏi thõn hỡnh trước kia chỉ cũn là một cỏi xỏc rỏch nỏt bốc khúi, khụng ra hỡnh thự gỡ nữa, chập chờn trong ngọn lửa, mọi người cũng vẫn mải
mờ đứng xem..." - Bỏo Menphit Pơrộc, ngày 22 thỏng 5 năm 1917.

"... đàn ụng thuộc đủ mọi hạng, đàn bà, trẻ con đều kộo đến xem. Nhiều bà trong giới thượng lưu đi theo đỏm đụng từ cửa nhà tự đến đấy, những bà khỏc cũng
từ cỏc ngả gần đấy kộo đến... Khi xỏc tờn da đen rơi xuống, người ta hăng hỏi tranh nhau những mẩu dõy thừng" - Bưu bỏo buổi chiều Vicksburg ngày 4 thỏng 5 năm 1919.

"... một người cắt tai nú, một người khỏc xẻo bộ phận sinh dục của nú... Nú tỡm cỏch bỏm lấy dõy thừng, người ta liền chặt phăng cỏc ngún tay đi. Trong khi người ta treo nú lờn cõy, một gó to như hộ phỏp lấy dao chộm vào cổ nú; ớt nhất nú cũng bị tới 25 vết thương... Nú bị kộo lờn rồi hạ xuống đỏm lửa hồng, rồi lại bị kộo lờn và hạ xuống, cứ thế mói... Cuối cựng, một người nộm dõy thũng lọng trũng vào người nú, đầu kia thỡ buộc vào một con ngựa để lụi cỏi xỏc chạy khắp cỏc phố Oacụ. Cỏi cõy treo xỏc tờn da đen lại ở ngay dưới cửa sổ nhà viờn thị trưởng. ễng này thản nhiờn nhỡn đỏm đụng hành hỡnh. Trờn suốt chặng đường, tất cả mọi người đều tham gia băm vằm tờn da đen. Nhiều người đập nú bằng xẻng, cuốc, gạch, gậy gộc. Khắp mỡnh nú, từ đầu đến chõn, chỗ nào cũng đầy thương tớch. Hàng nghỡn người cựng reo vui vang dội, khi ngọn lửa được chõm lờn... Một lỳc sau, cỏi xỏc được kộo lờn cao, để ai nấy đều cú thể ngắm nhỡn được, nờn người ta vỗ tay như sấm dậy..." - Bỏo Cơritsit, thỏng 7 năm 1916.

 

NHỮNG NGƯỜI DA TRẮNG
BỊ HÀNH HèNH KIỂU LINSƠ

 

Chẳng cứ gỡ người da đen mà cả những người da trắng nào dỏm bờnh vực người da đen cũng bị đối xử tàn nhẫn, như bà Hariet Bichơ Stao⁽¹⁾ tỏc giả cuốn Cỏi lều của chỳ Tụm chẳng hạn. Eligiat Lụvagiụi⁽¹⁾ bị giết. Giụn Brao⁽²⁾ bị treo cổ. Tụmỏt Bisơ và Xtờphen Phụxtơ⁽³⁾ bị ngược đói, bị đỏnh đập và bị bỏ tự. Trong nhà tự, Phụxtơ đó viết như sau: "Khi tụi nhỡn tay chõn tụi bị đỏnh nỏt nhừ, tụi nghĩ rằng để giam giữ tụi nhà tự sẽ chẳng cũn cần thiết bao lõu nữa... 15 thỏng vừa qua, nhà tự đó 4 lần mở cửa xà lim đún tụi, đồng bào tụi đó 24 lần lụi tụi ra khỏi nhà thờ của họ, họ đó hai lần nộm tụi từ tầng gỏc thứ hai xuống, một lần đỏnh tụi đến sụn lưng, một lần khỏc họ định cựm kẹp tụi, hai lần họ phạt tiền tụi. Cú lần, 1 vạn người định đưa tụi ra hành hỡnh kiểu Linsơ, và tụi đó bị đỏnh bị thương 20 chỗ, ở đầu, cỏnh tay, cổ..."

Trong 30 năm, đó cú 708 người da trắng, trong đú cú 11 phụ nữ, bị hành hỡnh kiểu Linsơ, người thỡ vỡ đó tổ chức bói cụng, người thỡ vỡ đó đồng tỡnh với cuộc đấu tranh của người da đen.

Hành hỡnh kiểu Linsơ thật đỏng chiếm một vị trớ vinh dự trong bộ sưu tập toàn bộ những tội ỏc của nền "văn minh" Mỹ.

 

NGUYỄN ÁI QUỐC

Tạp chớ Thư tớn quốc tế

(Correspondance Internationale) số 59,

 năm 1924, tr.628-629⁽¹⁾
Bản dịch: Nhà xuất bản Sự thật,
Hồ Chớ Minh toàn tập, tập I,
Hà Nội, 1980, tr.269-277.