“TOÁN LÀ VẠN VẬT'' TÍN NGƯỠNG CỦA PYTHAGORE
Cho dù nói về thế giới vật chất bên ngoài , hoặc miêu tả thế giới nội tâm đều không thể không có toán học. Nhận thức vai trò toán học trong cuộc sống đã sớm xuất hiện từ 2500 năm về trước do Pythagore (572 – 497 trước công nguyên) nhà toán học, nhà triết học thời cổ Hy Lạp.
Pythagore sinh ra trên đảo Samos (ngày nay là một đảo nhỏ của Hy Lạp) tại vùng biển Aegean, từ nhỏ thông minh hiếu học, từng theo học các danh sư học tập hình học, khoa học tự nhiên và triết học. Về sau lạc hướng về trí tuệ Đông phương, từng vượt qua muôn núi nghìn sông đến Babilôn, Ấn Độ, Ai Cập. Tại các nơi đó ông đã hấp thụ được nền văn minh Ai Cập và Ấn Độ thậm chí tiếp xúc và được di dưỡng từ nền văn minh phong phú của Trung Quốc . Vào năm 550 ông lại quay về đảo Samos . Sau này lại di cư sang miền Nam Italia vùng Croton lập nên trường phái của mình, một mặt làm công tác giáo dục, một mặt nghiên cứu toán học.
Pythagore và trường phái toán học của ông có nhiều sáng tạo: tìm ra nhiều qui luật thay đổi số nguyên rất lý thú. Ví dụ họ dã đưa ra khái niệm số hoàn toàn là những số mà tổng các nhân tử (trừ chính số đó) bằng bản thân số đó (như các số 6, 28, 496, còn số thừa khi tổng các nhân tử bé hơn bản thân số đó, còn số thiếu khi tổng số các nhân tử lớn hơn bản thân số đó. Họ còn tìm thấy với một tam giác vuông “tổng bình phương của các cạnh góc vuông bằng bình phương của cạnh huyền'', người Tây phương gọi đó là định lý Pythangore, còn ở Trung Quốc gọi đó là định lý “tam giác …” Ngày nay trong toán học còn có khái niệm tổ hợp ba số nguyên Pythagore, chỉ ra các bộ ba con số ứng dụng với ba cạnh của tam giác vuông.
Về phương diện hình học , trường phái toán học Pythagore còn chứng minh rằng trong các góc trong của một tam giác bằng hai góc vuông , nghiên cứu tỉ lệ chia cắt vàng, tìm dược cách vẽ các hình ngũ giác đều cũng như các đa giác đều khác. Chứng minh chỉ có năm loại khối đa diện đều là tứ diện đều, lục diện đều bát điện đều, mười hai mặt đều và hai mươi bốn mặt đều.
Những người theo trường phái Pythagore tôn sùng con số, khoác cho con số những nét thần bí. Khi nói về con số họ chỉ nói đến các số nguyên '' Số tức là vạn vật” có nghĩa là các mối quan hệ trong vũ trụ để có thể dùng các số nguyên hoặc tỉ số giữa các số nguyên để biểu đạt. Thế nhưng có một học sinh tên là Siphatos đã phát hiện: Hình vuông có cạnh là 1 thì đường chéo () của hình vuông đó không thể dùng số nguyên để biểu đạt được . Điều đó xúc phạm đến tín điều của trường phái, nên họ đề ra một điều luật: Cấm không ai được tiết lộ về sự tồn tại của con số (số vô tỉ) . Nhưng:Suphatos vốn tính thực thà đã vô ý nói với người khác về phát hiện của anh ta, kết quả là anh ta đã bị sát hại. Thế nhưng số đã nhanh chóng đưa đến một cuộc cách mạng lớn trong toán học. Trong lịch sử toán học người ta gọi đó là (nguy cơ lần thứ nhất của toán học”. Từ việc Siphatos bị tuẫn nạn người ta có thể đi đến một bài học : Trong khoa học không có ranh giới, người nào tự vạch ra vùng cấm trong khoa học, kẻ đó sẽ là thù địch của khoa học , cuối cùng sẽ bị khoa học nghiền nát.
Tiếc rằng Pythagore vốn với khí thế, bồng bột thời trẻ thì khi về già không chỉ là người biểu lộ sự bảo thủ trong học thuyết mà còn tỏ ra phản đối những đổi mới trong chính trị, cuối cùng bị tử nạn vì điều đó.
