AMADEO MODIGLIANI (1884 - 1920)
Amadeo Modigliani là một chàng trai đẹp, trầm tư và lãng mạn. Anh sinh tại Livorno (Italia) năm 1884, qua đời ở tuổi 36 tại Paris năm 1920, trong một nhà thương làm phúc.
Modigliani là máu mủ ruột rà của Montparnasse. Anh, người trị vì ở đó, là kẻ nát rượu ở xứ này. Cuộc đời kỳ dị của Modigliani là một truyền thuyết hầu như không còn dấu tích. Vài tấm ảnh chụp ở quán Rotonde và Dôme và hơn hết còn lại là rất nhiều những bức tranh - đó là tất cả.
Tranh của Modigliani được đánh dấu bởi cái vẻ duyên dáng tuyệt vời và thanh tao. Trong giới họa, anh là nhà quý tộc. Đường nét của Modigliani thường hơi khác biệt, hầu như là huyền ảo, không bao giờ không có điệu bộ, bao giờ cũng vượt qua những trở ngại bằng sự khéo léo như của giống mèo.
Modigliani không kéo dài khuôn mặt, không nhấn mạnh sự không cân xứng của các khuôn mặt ấy, không chọc mù con mắt, không kéo dài cổ. Anh nhìn thấy, cảm thấy thế và vẽ thế. Anh vẽ triền miên lên những mặt bàn ở Rotonde (vì thế có một số lớn chân dung không bao giờ được biết đến nữa). Anh gặp người mẫu, nhận xét, âu yếm hay quở trách. Bức tranh của anh - đó là câu chuyện không có lời, là cuộc đối thoại giữa đường nét của anh với đường nét của người mẫu.
Các bức chân dung do Modigliani vẽ giống nhau như tất cả những cô gái của Renoir. Anh đặt tất cả dưới một phong cách chung, trong một mẫu gốc (archétype) tồn tại ngay ở con người anh. Anh đi tìm mẫu phù hợp với ý tưởng của riêng mình về khuôn mặt của đàn bà và của đàn ông. Sự giống nhau này dễ đánh lừa con mắt không khác gì khi ta nhìn không kỹ sẽ bị lẫn lộn giữa người Trung Hoa này với người Trung Hoa nọ, giữa người Nhật Bản này với người Nhật Bản kia và giữa người da đen với người da đen.
Ở Modigliani, sự giống nhau xuất hiện thực sống động, điều này ở Toulouse Lautrec cũng có tới mức trở lên ''giống ngay cả bản thân mình" - một sự giống nhau làm ngạc nhiên cho cả những người chưa bao giờ nhìn thấy mẫu.
Trong nhiều trường hợp, sự giống nhau chỉ là cái cớ cho họa sĩ tái tạo hình ảnh của riêng mình. Đó không phải là hình ảnh của thân xác mà là hình ảnh huyền bí của thiên tài.
Gần cuối cuộc đời ngắn ngủi của mình, Modigliani trở nên vội vã, khóa của ngồi lỳ trong căn phòng của Zborowski với những bức tranh tuôn ra như suối. Kỳ lạ thay, đây chính là giai đoạn sáng chói nhất (1917 - 1920) và dòng thác tranh chân dung khỏa thân này đang chảy khắp các nước, châu lục và đổ vào các viện bảo tàng.
Modigliani, đơn giản là đã tặng những bức họa của mình thay vì bán chúng.
Và có lẽ vì thế ngày nay, tên tuổi của ''một kẻ loạn trí” như anh được nhân loại tôn vinh như là một trong những họa sĩ vinh quang tột đỉnh và quyến rũ tuyệt vời.
Khỏa thân ngồi trên ghế dài
(Nu assis sur un divan)
Màu dầu: 100
65cm
Sáng tác năm: 1918
Sưu tập riêng của Wurzburger - Paris
Có thể nói, trong nền hội họa Châu Âu và Italia thời hiện đại, họa sĩ Modigliani có thể sánh ngang các họa sĩ Phục hưng ở nét tài hoa và thơ mộng. Đó là chưa nói đến vẻ đẹp trai, mất ở tuổi 36 sung mãn nhất như định mệnh của những ngôi sao sáng: Raphael, Mozart, Chopin... Ông chưa kịp khẳng định mình thuộc trường phái nào khi sự bùng nổ, cách tân của các lối vẽ lan tràn trong các xưởng họa, giá vẽ Châu Âu. Tranh khỏa thân của ông nối tiếp vẻ đẹp cơ thể phụ nữ mà các bậc tiền bối hằng quan tâm. Những khuôn mặt dài, cổ cao, đang nằm, ngồi, uốn éo pha chút kiêu sa, đó là vẻ đẹp vĩnh hằng mà nghệ thuật tạo hình của Modigliani đã khẳng định tài năng đích thực của ông.
Phần lớn các tranh khỏa thân của ông ở trong các sưu tập tư nhân. Và người mẫu cho những tranh khỏa thân nổi tiếng đó là nàng Hêbutinơ đã sống với Modigliani trong nhiều năm và đã tự tử hai ngày sau khi ông qua đời.
