CÂY SẬY BIẾT SUY NGHĨ
So với thế giới xung quanh nó thì con người không hơn gì cây sậy yếu ớt, nhưng nó là một cây sậy được ban cho trí tuệ, biết suy nghĩ. Để tiêu diệt nó không cần đến cả Vũ Trụ; chỉ một tai ương vặt vãnh nào đó là đủ. Nhưng cho dù Vũ Trụ có tiêu diệt được nó đi nữa thì con người vẫn cao hơn Vũ Trụ, vì nó nhận thức được rằng mình chết và mình yếu hơn Vũ Trụ, còn Vũ Trụ thì chẳng nhận thức được gì.
Vậy là, ưu thế của chúng ta không phải ở chỗ chiếm lĩnh không gian, mà ở khả năng biết suy nghĩ khôn ngoan. Nhờ có không gian và thời gian mà Vũ Trụ bao trùm và nuốt chửng tôi, còn nhờ có tư duy mà tôi bao trùm Vũ Trụ. Chúng ta sẽ cố suy nghĩ cho xứng đáng: đó là cơ sở của đạo đức tinh thần.
(Theo sách “Tư duy” của Bledơ Paxcan, năm 1669)
