Hình thức tư duy
Hình thức tư duy chủ yếu gồm có ba loại: khái niệm, phán đoán và suy lý.
Khái niệm là sự phản ánh của não người đối với đặc trưng nói chung và đặc trưng bản chất của sự vật. Ví dụ khái niệm ''hoa quả'' phản ánh đặc trưng chung và bản chất của các loại quả như táo tây, lê, đào, chuối tiêu v.v. . . Có học sinh nhỏ cho rằng ''động vật biết bay” là loài chim, nên cho ong, bướm là loài chim vì chúng biết bay, còn vịt gà không phải loài chim vì chúng không biết bay, xem vậy ''động vật biết bay'' không phải là đặc trưng bản chất của loài chim. Sở dĩ có sự hiểu sai như vậy là do không nắm được khái niệm ''chim''.
Phán đoán là sự phản ánh mối quan hệ giữa các sự vật. Ví dụ, khi chúng ta nói ''hoa hồng là một loài hoa'', tức là đã phán đoán hoa hồng và các loại hoa khác có chung đặc trưng bản chất; khi chúng ta nói “cậu Vương không quen biết cậu Trương'', tức là ta phán đoán hai người đó không tiếp xúc và liên hệ gì với nhau; khi chúng ta nói ''sau ánh chớp có tiếng sấm” tức là ta phán đoán mối quan hệ trước sau ở sự cảm nhận của con người giữa hai hiện tượng tự nhiên ánh chớp và tiếng sấm.
Suy lý là từ trong một hoặc vài phán đoán đã biết suy ra phán đoán mới. Suy lý chủ yếu gồm có suy lý qui nạp và suy lý diễn dịch. Suy lý qui nạp , là từ mấy phán đoán cụ thể đã biết qui nạp thành phán đoán mới. Ví dụ, do ''táo tây có chứa một lượng lớn vitamin'' và ''lê và đào cũng chứa một lượng lớn vitamin'' từ đó suy ra rằng ''hoa quả đều có chứa một lượng lớn vitamin'' . Suy lý diễn dịch là từ phán đoán tương đối trừu tượng suy ra một số phán đoán cụ thể mới. Ví dụ, do ''trên người chim có lông vũ'' và ''chim cu là thuộc loài chim, nên suy ra rằng ''trên mình chim cu cũng có lông vũ.
Khái niệm, phán đoán, suy lý gắn bó chặt chẽ với nhau, trong đó khái niệm là cơ sở, là “tế bào'' của tư duy.
