IVAN SERGEEVITS TURGENEV (1818 - 1883)
Ivan Sergeevits Turgenev (Turghênhev) là nhà văn hiện thực nổi tiếng nước Nga. Turgenev sinh ngày 28 tháng Mười 1818, tại quê mẹ tỉnh Oriôl; bố là sĩ quan cận vệ dòng dõi quý tộc bị sa sút, mẹ là một địa chủ lớn có nhiều ruộng đất và nông nô. Thuở nhỏ, sống trong điền trang của mẹ, học vỡ lòng với một nông nô trí thức, sau đó học trong trường tư và học với các gia sư, được tiếp xúc với những tư tưởng tiến bộ. Tốt nghiệp Đại học Triết học ở Nga, tiếp tục du học tại Đức. Bảo vệ luận văn Tiến sĩ triết học ở Petersbourg năm 24 tuổi (1842). Do có tư tưởng tự do, tiến bộ, nên bị cấm không được giảng dạy, chuyển sang hoạt động văn học. Từ 1847 (29 tuổi), sang Paris, thường sống ở Pháp cho đến khi mất. Ông là người theo xu hướng cải lương tự do chủ nghĩa. Quen biết Gogol, kết bạn với Bielinski, có quan hệ chặt chẽ với Flaubert, Guyde Maupassant (Pháp). Là người có công phổ biến văn học Nga vào Tây Âu. Turgenev phản ánh tính chất dã man của chế độ nông nô, sự suy sụp của nước Nga chuyên chế phong kiến, sự xuất hiện của những lực lượng dân chủ tư sản tiến bộ. Từng bị Nga hoàng bắt và giam giữ. Ông mất 2 tháng Chín 1883 tại Pháp, thọ 65 tuổi.
Tác phẩm của Turgenev là bức tranh rộng lớn, sinh động về cuộc sống hiện thực của nước Nga, của nhân dân Nga, nhất là của nông dân Nga trong khoảng những năm 1840-1870, với những bức họa thiên nhiên Nga rực rỡ, và những hình ảnh người phụ nữ Nga lộng lẫy làm xúc động lòng người.
Năm 1846, Turgenev quyết tâm đi vào con đường sáng tác văn học. Ông nổi tiếng từ 1847 với Bút ký người đi săn. Tập Bút ký (gồm 25 truyện ngắn và bút ký) mang tư tưởng chống đối quyết liệt chế độ nông nô, qua lời kể của một người đi săn. Tác phẩm đã làm chế độ Nga hoàng căm phẫn và tìm cách hãm hại ông. Nhân cơ hội ông công bố bài văn điếu tang Gogol (1852) mà không được phép, ông bị bắt giam một tháng. Trong tù, ông viết truyện Mumu (1852) về một người nông nô câm điếc bị chà đạp, bị tước quyền sống và quyền hạnh phúc. Từ những năm 50, ông viết một loạt truyện tiểu thuyết: Ruđin (1855), Asia (1858), Mối tình đầu (1860), Một tổ quý tộc (1859)... đề cập tới số phận những ''con người thừa'' của những năm 30 - 40, những quý tộc Nga tiến bộ chua xót trong sự sụp đổ của giai cấp mình. Tiểu thuyết Ngày hôm trước (1860), nhân vật chính là một sinh viên Bulgarie yêu nước đang học ở Nga, thiết tha, giải phóng Tổ quốc khỏi ách xâm lược của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng rồi anh ta bị chết trên đường về. Tác phẩm phản ánh lớp thanh niên dân chủ ưu tú Nga những năm 60. Ông là người đầu tiên chỉ ra rằng tầng lớp trí thức dân chủ, bình dân chính là những “con người mới”, họ là ''nhân vật chính'' của thời đại và văn học Nga thế kỷ XIX. Ông còn tiếp tục phản ánh họ trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Cha và con (1862) diễn tả mối xung đột giữa thế hệ, người theo quan điểm lỗi thời và lớp quý tộc theo chủ nghĩa tự do, với thế hệ con người mới, những tri thức bình dân mang tư tưởng cách mạng, tiến bộ. Các tác phẩm: Khói (1867), Đất mới (1877)... tiếp tục thể hiện tư tưởng chiến đấu quên mình cho sự giải phóng dân tộc, giải phóng nước Nga khỏi chế độ độc tài.
Turgenev là nhà văn lớn của Nga thế kỷ XIX, ông đã đem đến cho văn học Nga một phong cách trữ tình lãng mạn và cao thượng đầy chất thơ. Với cảm xúc tinh tế, và khả năng nắm bắt tinh thần của thời đại một cách nhạy bén, tác phẩm của ông đã phản ánh sâu sắc đời sống tinh thần của xã hội Nga vào những năm 1840-1870. Ông có cống hiến to lớn cho sự phát triển của ngôn ngữ văn học Nga thế kỷ XIX.
