MATSUO BASHOO (1644 - 1694)
Matsuo Bashoo (Matsuô Basiô) là nhà thơ lớn của Nhật Bản, sinh ở xứ Uênô, tỉnh Iga trong một gia đình võ Đạo. Thời trẻ ông đã từng tham cứu Thiền học và Triết học ở Trung Quốc. Sau khi về nước, ông lập trường phái Xiôhu chú trọng diễn tả những cung bậc nội tâm con người. Ông còn đi nhiều nơi, tập hợp nhiều học trò và người hâm mộ xung quanh mình. Về sau, ông tiếp tục đi về nhiều vùng đất mới, và bị chết chính trên con đường du hành ở vùng Ôzaca.
Tác phẩm của Bashoo còn lại gồm có các tập thơ haikư (một thể thơ ngắn, mỗi bài gồm ba câu 17 âm tiết xuất hiện ở Nhật Bản từ thế kỷ thứ XVI) như Caiôôi, Ghengiuaki, Hucagaoaxư số còn lại là những ghi chép, nhật ký đi đường như Hôcunô Hôxêmichi (những nẻo đường phương Bắc); Nôdaraxi Kicô (Bút ký hành trình trên những miền quê mưa gió), Xacanicki (Nhật ký đường trường)...
Đóng góp xuất sắc của Bashoo chính là ở thể thơ haikư. Thơ Bashoo ký thác những ý tưởng thuộc về lâm linh trong hình thức ngắn gọn, tạo sức liên tưởng, gợi mở là chính. Từ những sự vật, hiện tượng cụ thể như chiếc lá, cành cây, con đường, Mặt Trăng, bóng cây, mùa Xuân, bông tuyết... thơ ông khơi gợi những lĩnh vực thuộc về số phận con người, thiên nhiên, Vũ trụ. Những bài thơ mang hương vị tách trà Thiền, có thể tiếp nhận bằng trực giác qua những nét vẽ cụ thể mà rất khó phân tích, dẫn giải bằng lời.
Cho đến cuối đời, Bashoo vẫn đam mê với việc du hành tới nhiều miền đất nước để tìm nguồn cảm hứng xung mãn mới lạ. Đi theo ông, còn có tới mười nhà hiền triết mà sau này họ sẽ kế tục truyền thống Bashoo cả về nghệ thuật và thi ca và tư tưởng. Bóng rợp của Bashoo không chỉ tỏa lên thời đại thi ca Nhật Bản đương thời mà còn lan tỏa sâu bền suốt cả hai thế kỷ và đến ngày nay thơ ca Bashoo vẫn còn được yêu thích.
