Sự phân hóa của các chủng tộc trong lịch sử
Quan điểm phổ biến của các nhà nhân chủng học, và cũng là quan điểm được trình bày trong cuốn sách này là loại người đã lan tràn khắp Cựu lục địa là kết quả của lối sống di trú. Cái nôi chung của nguồn gốc văn minh có lẽ không thể xác định được, bởi lẽ văn minh đã được truyền bá trên một khoảng không gian quá rộng lớn của châu Phi, Tiểu Á hoặc Nam Á. Người ta cho rằng có một lưu lượng gien vẫn chảy một cách đều đặn và trầm lặng trong chủng Người đứng thẳng khí họ dần tiến hóa thành Người thông minh. Từ đó, cũng có thể suy ra rằng Người thông minh biết suy nghĩ đã được trang bị những nền văn hóa hữu hiệu hơn và một năng lực trí tuệ sắc bén hơn, để vượt lên và chế ngự được tất cả những chủng loại và giống loài khác. Từ những khu vực trung tâm xưa cũ, con người đã nhanh chóng lan tỏa ra khắp mọi phương hướng của địa cầu. Trong khi có những quần thể người hiện đại lan tràn khắp nơi trên thế giới, thì vẫn có những quần thể đông đảo khác lưu lại những nơi chốn cũ của châu Phi hoặc châu Á. Những quá trình phân hóa do các tác động sàng lọc tự nhiên bắt đầu diễn ra và càng sâu sắc, mãnh liệt hơn trong hàng chục ngàn năm sau cùng với sự xuất hiện của Người thông minh biết suy nghĩ. Nhưng theo quan điểm của các nhà động vật học, những dị biệt chủng tộc trong phạm vi giữa các phụ loài là hoàn toàn không quan trọng. Về phương diện đặc tính, những dị biệt này là hoàn toàn thứ yếu. Sự đồng nhất về mặt sinh học trong các chủng người hiện đại có ý nghĩa quan trọng hơn so với những dị biệt đa dạng khác.
Giả thuyết Weidenreich - Coon
Năm 1963, khi Carleton Coon cho xuất bản cuốn Nguồn gốc các chủng tộc - một tác phẩm rất ấn tượng và uyên thâm - một cơn bão những lời chỉ trích chua cay đã đổ ập xuống đầu tác giả. Trong phần phân tích về hóa thạch Herculean và quá trình tiến hóa của loài động vật có vú Coon đã phạm một sai lầm khi cho rằng chính ông là người phát minh ra lý thuyết đa nguồn gốc, một lý thuyết về nguồn gốc các chủng tộc hiện đại đã được Franz Weidenreich xác lập trong khoảng thời gian từ năm 1935 đến năm 1950. Weidenreich là người sẽ được hậu thế tưởng nhớ và khâm phục vì sự nghiệp xuất sắc và vẻ vang của mình: những công trình nghiên cứu về các hóa thạch người Bắc Kinh và người Java. Weidenreich đã xác quyết rằng quần thể dân cư châu Á hiện tại có nguồn gốc tổ tiên trực tiếp từ chủng Người đứng thẳng Bắc Kinh. Cũng theo lý thuyết này, chủng Úc châu có nguồn gốc tổ tiên trực hệ với chủng Người đứng thẳng đứng. Các tiền nhân của chủng châu Á và châu Úc đã tiến hóa riêng biệt và song song với nhau từ một gốc chung là Người đứng thẳng và không liên hệ đến nguồn gốc tổ tiên của Người thông minh. Trong cuốn sách của mình, Coon cho rằng chủng châu Âu đã tiến hóa từ các nhóm cá thể châu Âu thời Trung kỳ thống Pleistocene, qua các hóa thạch mà chúng ta đã gọi là Người thông minh Steinheimensis.
Hai chủng tộc chính của châu Phi được Coon thừa nhận dựa theo những chứng tích nguồn gốc từ thời Trung Kỳ Thống Pleistocene là chủng Congoid (tức Negro) và Capoid (tức Busman). Các hóa thạch Proto-Capoid có niên đại rất cổ xưa, trong khi đó các hóa thạch Proto-Congoid thì ít và niên đại cũng thấp hơn.
Coon đã xây dựng lý thuyết của mình để vạch ra năm dòng giống chủng tộc bắt nguồn từ chủng Người đứng thẳng, “mỗi dòng giống xưa như chính con người của họ”. Đây là một lý thuyết có thể được chấp nhận, nhưng giá trị về mặt di truyền của lý thuyết vẫn cần phải xem xét lại.
Trong suốt thập niên đầu tiên, lý thuyết của giáo sư Coon chỉ gây ra những cuộc tranh luận trong giới chuyên môn, nhưng vẫn không dẫn đến một biến động lớn lao nào khác. Tuy nhiên, trong thập niên 1960 và trong không khí nhạy cảm của những cuộc vận động hòa hợp các chủng tộc, một phát biểu có tính dẫn nhập của Coon lại dấy động một cơn cuồng phong thịnh nộ khác:
Tuy nhiên, có thể đi đến một kết luận hợp lý... rằng những phụ chủng khi đã vượt qua được cái ngưỡng tiến hóa để bước vào thứ hạng Người thông minh, thì họ sẽ phát triển tiến hóa rất nhanh và ở mức độ cao nhất, và độ dài thời gian mà các phụ chủng này được ở trong trạng thái thông minh, cũng như cấp độ văn minh đạt được của những quần thể dân cư là mối tương quan hiển nhiên và là những hiện tượng có thể liên kết chặt chẽ với nhau.
Khi nghiên cứu các hóa thạch, Coon cho rằng chủng châu Âu (tức chủng Caucasoid, kể cả chủng Indian của Ấn Độ) là chủng đã vượt qua cái ranh giới đầu tiên - sau hàng trăm ngàn năm tiến hóa - để tạo lập ra những nền văn minh đầu tiên. Coon không tìm thấy một di vật hóa thạch nào để minh chứng cho sự hiện diện từ xa xưa của các phụ chủng Phi châu (ngoại trừ chủng địa phương Bushman - Hottentot), và tuy không phủ nhận hoàn toàn nhưng ông cũng không có kết luận nào về nguồn gốc của các phụ chủng này ngoài câu nói "họ xuất hiện dường như chẳng từ nơi nào cả và cũng trong thời điểm rất gần đây thôi”.
Những người ủng hộ lý thuyết các chủng tộc phân hóa cũng đã làm hết sức mình, những người theo chủ trương các chủng tộc hòa nhập lại với nhau cũng đã lột da giáo sư (Coon). Xem ra những khúc xương thầm lặng cũng có thể gây ra những cuộc tranh cãi sôi động và nóng bỏng.
