TỪ 19-7-1900 ĐẾN 26-7-1917:
19-7-1900:
Khánh thành đường xe điện ngầm đầu tiên ở Paris.
7-8-1900:
Nhà lãnh đạo Đảng xã hội dân chủ Đức Wilhelm Liebknecht (Vinhem Liepnêch) từ trần (1826-1900).
15-8-1900:
Liên quân 8 nước (Anh, Nhật, Nga, Pháp, Đức, Mỹ, Italia, Áo) từ Thiên Tân tấn công vào Bắc Kinh để trấn áp phong trào Nghĩa Hòa Đoàn; tàn phá nhiều công trình văn hóa, cướp phá các cung điện.
25-8-1900:
Friedrich Nietzche (Friđric Nitsơ) nhà thơ, nhà triết học Đức từ trần (1844-1900).
1-1901:
Phó Tổng thống Theodore Roosvelt (T.Rudơven) nhậm chức Tổng thống thay Mc.Kinley (Mackinlây) bị ám sát. Ông tuyên bố: ''Hoa Kỳ theo đuổi học thuyết Monroe, trong những trường hợp hiển nhiên bắt buộc nước này phải sử dụng đến quyền lực của cảnh sát Thế giới, đó là cơ sở của chính sách Hoa Kỳ đối với các nước Mỹ Latinh.
7-9-1901:
Hiệp ước Bắc Kinh giữa Trung Quốc với 8 đế quốc đàn áp Nghiã Hòa Đoàn: Nhà Thanh nhận bổi thường chiến phí 450 triệu lạng bạc trả trong 39 năm, lãi xuất 4% mỗi năm. Tất cả thành 1 tỷ lạng, triệt hạ các pháo đài ở cửa biển Đại Cô và trên đường về Bắc Kinh. Quân đội ngoại quốc đóng dọc đường xe lửa Bắc Kinh - Thiên Tân, các nước được lập sứ quán ở Bắc Kinh. Qua Hiệp ước này, Trung Quốc thực sự trở thành một nước nửa thuộc địa.
1901-1903:
Cuộc khởi nghĩa của nhân dân Lào ở Savanakhet do Phò Cà Đuột Lãnh đạo chống ách thống tri của thực dân Pháp.
1901-1936:
Cuộc khởi nghĩa của nhân dân Lào ở cao nguyên Boloven do Ong Kẹo và Kommadam lãnh đạo chống ách thống trị của thực dân Pháp.
10-12-1901:
Lần đầu tiên lễ trao giải thưởng Nobel được tổ chức trọng thể tại Stockholm. Quỹ giải thưởng được thành lập theo di chúc của nhà hóa học Alfred Nobel (1833-1896) dành cho các công trình xuất sắc về văn học, vật lý, hóa học, y sinh học và giải thưởng hòa bình.
31-5-19021:
Hiệp ước Verreniging (Transvaal) kết thúc cuộc chiến tranh giữa người Anh và người Boers (Bâu ơ) ở Nam Phi. Từ đó, đế quốc Anh độc chiếm Nam Phi.
7 - 1903:
Đại hội lần thứ II Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga thảo luận về cương lĩnh và Điều lệ của Đảng.
Xảy ra sự phân biệt giữa phái Bolchevick theo tư tưởng Lénine và phái Melchevick theo tư tưởng Plekhanov và Martov.
3-11-1903:
Đảo chính ở Panama dưới sự yểm trợ của Hoa Kỳ nhằm tách vùng đất canh đào kênh khỏi chủ quyền của Cộng hòa Columbia. Chính phủ Panama ký với Mỹ Hiệp định cho thuê vùng kênh đào (rộng 8km ở mỗi bên bờ kênh) với khoản tiền 10 triệu đô la ban đầu và 250 ngàn đô la hàng năm.
1903:
Anh em Wright (Rai tơ) hoàn thành việc phát minh ra máy bay có một động cơ bay được 259m trong 59 giây.
1903-1911:
Phong trào bảo vệ đường sắt ở Trung Quốc nhằm chống lại sự đầu hàng của Mãn Thanh đối với các nước đế quốc, đòi thủ tiêu các điều ước không bình đẳng, tẩy chay hàng nước ngoài, khuyến khích kinh tế dân tộc phát triển.
2-1904:
Hiệp ước Pháp-Xiêm: Pháp rút quân khỏi Chantaburi, công nhận chủ quyền của Xiêm ở hữu ngạn Sông Mê Kông thuộc khu vực Luồng Prabang; Xiêm cắt nhường Pháp một số tỉnh ở hữu ngạn Sông Mê Kông thuộc Campuchia và 2 vùng Krat, Dansai trên Vịnh Thái Lan, hứa không đưa quân đội hay thuê người nước ngoài đến khu vực Đông Bắc Xiêm giáp Lào.
8-2-1904:
Hạm đội Nhật bất ngờ tấn công hạm đội Nga ở Cảng Lữ thuận (Trung Quốc) mở đầu cuộc chiến tranh Nga - Nhật (2-1904-9-1905).
1905:
Albert Einstein (Anbe Anhxtanh 1879-1955) nhà vật lý Đức (gốc Do Thái) đề xướng Thuyết tương đối . Năm 1931 ông nhận giải thưởng Nobel.
9-1-1905:
Công nhân Petersbourg biểu tình trước Cung điện Mùa Đông bị quân đội Nga hoàng đàn áp. Ngày chủ nhật đẫm máu, mở đầu cuộc cách mạng dân chủ tư sản Nga (1905-1907).
9 - 1905:
Thành lập Trung Quốc Đồng minh hội, chính Đảng tư sản Trung Quốc do Tôn Trung Sơn (1866 - 1925) lãnh đạo. Cương lĩnh của Hội dựa trên học thuyết Tam Dân: Dân tộc độc lập, Dân quyền tự do, Dân sinh hạnh phúc. Mục tiêu: lật đổ triều Mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa, thành lập Dân Quốc, bình quân địa quyền.
14-6-1905:
Binh biến trên chiến hạm Potemkine của Nga, kéo dài đến 25-6-1905.
5-9-1905:
Hòa ước Porsmouth Nga - Nhật, quy định Nhật chiếm Cảng Lữ Thuận, Bán đảo Liêu Đông (Trung Quốc) và con đường sắt Nam Mãn Châu, được quyền đánh cá ở biển Vladivostok; Nga thừa nhận quyền lợi của Nhật ở Triều Tiên và phải bồi thường chiến phí cho Nhật.
16-10-1905:
Ngày mở đầu cao trào đấu tranh của nhân dân Ấn Độ chống chế độ thực dân Anh (1905-1908) khởi nguồn từ cuộc đấu tranh chống đạo luật chia cắt xứ Bengal, nhân dân Ấn Độ nêu cao khẩu hiệu Svadesh (đất đai của ta) và Svarai (quyền tự trị) để đòi quyền độc lập, dân chủ và tự do kinh doanh.
11-1905:
Binh biến của thủy thủ và quân đội Nga ở Sevastopole (Xêvátxtôpôn).
9-12-1905:
Khởi nghĩa vũ trang ở Moskva đỉnh cao của cuộc cạch mạng dân chủ tư sản Nga (1905-1907).
1907:
Hiệp ước Pháp - Xiêm: Xiêm cắt nhường cho Pháp các tỉnh Battămbang, Siemrep, Sisophon (trên lãnh thổ Campuchia) để đổi lấy hai vùng Krat và Dansai trên Vịnh Thái Lan. Theo hai Hiệp ước 1904 và 1907. Xiêm nhường cho Pháp 20.000km2 đất đai nhưng hầu hết thuộc về lãnh thổ Lào Và Campuchia.
12-1-1907:
Ngày sinh S-P-Côrôlév nhà Bác học Xô Viết về cấu tạo tên lửa Vũ trụ (ông mất 14-1- 1966).
1909:
Hiệp ước Anh-Xiêm: Xiêm cắt nhường cho Anh Kelantan, Trenganu, Keda với diện tích 40.000km2 nằm trên lãnh thổ Mã Lai. Anh xóa bỏ quyền lãnh sự tài phán và cho Xiêm vay tiền xây dựng đường sắt xuyên Bán đảo Malacca.
1910:
Vitriravuth lên ngôi Vua nước Xiêm, hiệu Ram VI (1910-1925) vẫn tiếp tục đi theo đường lối cải cách của Chulalongkorn.
10-10-1911:
Khởi nghĩa ở Vũ Xương, nhanh chóng lan ra nhiều tỉnh thành ở Trung Quốc, mở đầu cuộc Cách mạng Tân Hợi (1911).
2-11-1911:
Trong tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng do ảnh hưởng của cách mạng Tân Hợi, triều Thanh bổ nhiệm Viên Thế Khải làm Thủ trưởng và Tổng chỉ huy quân đội nhằm cứu vãn chế độ Mãn Thanh ở Trung Quốc.
1-1-1912:
Tôn Trung Sơn tuyên thệ nhậm chức Đại Tổng thống lâm thời nước Trung Hoa Dân Quốc.
12-2-1912:
Vua cuối cùng của triều Mãn Thanh là Phổ Nghi tuyên bố thoái vị. Nền quân chủ chuyên chế phong kiến Mãn Thanh sụp đổ sau 268 năm tồn tại (1644-1912).
15-2-1912:
Do sự nhân nhượng của Tôn Trung Sơn, Viên Thế Khải nhậm chức Tổng thống lâm thời của Trung Hoa Dân Quốc.
30-7-1912:
Nhật Hoàng Metji từ trần (1852-1912), Hoàng tử Tôsi Hitô nối ngôi, hiệu Taisô.
25-8-1912:
Thành lập Trung Hoa Quốc dân Đảng trên nền tảng của Trung Quốc Đồng minh hội; dưới sự lãnh đạo của Tôn Trung Sơn và Tổng Giáo Nhân.
20-3-1913:
Tống Giáo Nhân, nhà lãnh đạo Trung Hoa Quốc dân đảng bị ám sát.
28-3-1914:
Vụ ám sát Thái tử Áo Franz Fedinand (F.Fecđinăng) ở Sarajevo. Nguyên cớ trực tiếp dẫn đến cuộc chiến tranh Thế giới Thứ nhất.
28-7-1914:
Áo - Hung tuyên chiến với Serbia, mở đầu cuộc Chiến tranh Thế giới Thứ nhất (1914-1918) giữa phe Liên minh (Đức, Áo, Hung, Thổ Nhĩ Kỳ. ..) với phe Hiệp ước (Anh, Pháp, Nga, sau thêm Mỹ, Nhật...).
31-7-1914:
Jean Jaurès (Găng Giôret 1859-1914), nhà lãnh đạo Đảng xã hội Pháp, chiến sĩ đấu tranh bảo vệ hòa bình chống chiến tranh, bị ám sát.
1-8-1914:
Đức tuyên chiến với Nga.
3-8-1914:
Đức tuyên chiến với Pháp.
4-8-1914:
Anh tuyên chiến với Đức.
4-8-1914:
Các đại biểu Đảng xã hội Dân chủ Đức ở Nghị viện bỏ phiếu tán thành ngân sách chiến tranh, ủng hộ cuộc chiến tranh đế quốc. Tiếp sau đó, đại biểu của Đảng xã hội Dân chủ ở Anh, Pháp. . .cũng đứng về lập trường của Chính phủ mình, thúc đẩy công nhân tham chiến. Trên thực tế, Quốc tế II đã tan rã.
6-8-1814:
Áo Hung tuyên chiến với Nga.
15-8-1914:
Khai thông Kênh đào Panama dài 79,6km, rút ngắn con đường hàng hải giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Kênh Panama đặt dưới sự điều hành và kiểm soát của Mỹ (theo Hiệp định Mỹ - Panama năm 1903).
23-8-1914:
Nhật tuyên chiến với Đức.
29-10-1914:
Thổ Nhĩ Kỳ tham chiến đứng về phe Liên minh (Đức, Áo, Hung) chống lại các nước Hiệp ước.
23-5-1915:
Italia đứng về phe Hiệp ước tham chiến chống Áo.
14-10-1915:
Bulgaria tham chiến đứng về phe Liên minh.
21-2-1916:
Mở đầu chiến dịch Verdun (Veo đoong) ở Pháp từ Tháng 2 đến Tháng 12-1916. Quân Pháp đẩy lùi nhiều đợt tấn công của quân Đức vào nước Pháp, được coi như một chiến tích anh hùng của người Pháp.
27-8-1916:
Roumania tuyên bố chống Áo.
Italia tuyên chiến chống Đức.
1-2-1917:
Hoàng đế Đức Vithelm II quyết định tiến hành Chiến tranh tàu ngầm chống các nước phe Hiệp ước.
12-3-1917:
Cách mạng Tháng Hai ở Nga lật đổ chế độ Nga hoàng Nicolas II, thành lập Chính phủ lâm thời, Thủ tướng là Lvov (3-1917). Sau là Kerensky (7-1917).
6-4-1917:
Hoa Kỳ tuyên bố tham gia Chiến tranh Thế giới Thứ nhất, đứng về phe Hiệp ước chống Đức.
24-4-1917:
V.I.Lénine trình bày tại Hội nghị toàn Nga lần VII của những người Bônsêvich bản Luận cương Tháng Tư đưa ra khẩu hiệu Tất cả chính quyền về tay Xô Viết.
7-1917:
Vương quốc Xiêm tuyên bố tham gia chiến tranh Thế giới Thứ nhất, đứng về phe Hiệp ước (Anh, Pháp, Nga) chống phe Liên minh (Đức, Áo, Hungari).
4-7-1917:
Quân đội Chính phủ lâm thời Nga bắn vào đoàn biểu tình của công nhân, binh lính và thủy thủ ở Petrograd, đánh dấu cách mạng bước sang giai đoạn chuẩn bị vũ trang khởi nghĩa giành chính quyền (7-191 7 - 11-1917).
26-7-1917:
Đại hội lần thứ VI của Đảng Công nhân xã hội Dân chủ Nga thông qua Nghị quyết về việc Chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
