CHIẾN TRANH THẾ GIỚI LẦN THỨ HAI
Đại chiến thế giới lần thứ hai là cuộc chiến tranh có qui mô toàn cầu giữa một bên là tập đoàn phát xít xâm lược do Đức, Italia, Nhật làm trung tâm và một bên là các nước đồng minh chống phát - xít như Liên Xô, Mỹ. . . và các lực lượng chống phát-xít. Chiến tranh bắt đầu ngày 1 tháng 9 năm 1939 với việc Đức xâm lược Ba Lan và chấm dứt ngày 2 tháng 9 năm 1945 với việc Nhật ký Văn bản đầu hàng. Trong suốt sáu năm, ngọn lửa chiến tranh đã lan tràn hơn 60 quốc gia và khu vực ở châu Âu, bắc Phi và Đông Á. Chiến tranh đã chia thế giới thành hai mặt trận lớn, một phía gồm 7 nước phát - xít như Đức, Italia, Nhật. . .và một phía là liên minh chống phát xít bao gồm hơn 50 nước như Liên Xô, Mỹ, Anh, Pháp . . .
Ngọn lửa của các cuộc chiến tranh cục bộ trước tiên bùng lên ở châu Á. Năm 193l, Nhật xâm chiếm Đông Bắc Trung Quốc. Từ năm 1935 đến năm 1938, hai nước Italia và Đức cũng lần lượt thò móng vuốt sang Ethiopia, Tây Ban Nha, Áo và Tiệp Khắc. Trong cuộc xâm lược bành trướng ra bên ngoài, ba nước phát xít đã kết thành một liên minh quân sự được mệnh danh là Khối Trục. Đứng trước sự xâm lược điên cuồng của bọn phát - xít, trong khi nhân dân các nước như Tây Ban Nha, Trung Quốc... kiên quyết đứng lên đề kháng thì các nước phương Tây như Anh, Pháp... lại hành chính sách ''hòa hoãn'', ký kết Hiệp ước Munich (Munchen), âm mưu bằng việc hy sinh các nước nhược tiểù để đổi lại sự thỏa hiệp với Đức, Italia, Nhật. Chính điều này đã tiếp tay cho bọn phát – xít càng thêm hung hăng, điên cuồng.
Tháng 9 năm 1939, Đức xâm lược Ba Lan. Là nước đồng minh của Ba Lan, Anh và Pháp buộc phải tuyên chiến với Đức. Thế là cuộc Đại chiến thế giới lần thứ hai bùng nổ một cách toàn diện. Trong năm 1940, Đức lần lượt xâm lược các nước Hà Lan, Bỉ, Luxembourg, Pháp. . . , đã chiếm được phần lớn châu Âu. Tháng 6 năm 1941, Đức bất ngờ tấn công Liên Xô. Italia thừa cơ chiếm một số vùng ở bắc Phi. Cuối năm 1941, Nhật tấn công Trân Châu Cảng - căn cứ hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ, đánh chiến nhiều nước trong khu vực Thái Bình Dương như Singapore, Philippines, Indonesia. . . Cả một khu vực rộng lớn trên ba châu lục Âu, Á, Phi bị rơi vào nanh vuốt của bọn phát - xít.
Việc Đức, Italia, Nhật tiến hành xâm lược ở khắp các nơi đã khiến chúng sa vào vòng vây của nhân dân toàn thế giới. Tháng 1 năm 1942, 26 nước trong đó có Mỹ, Liên Xô, Anh, Trung Quốc. . . đã lập ra Liên minh chống phát xít, liên hiệp lại để cùng chiến đấu. Năm đó, trên lãnh thổ Liên Xô đã diễn ra một chiến dịch quan trọng - chiến dịch Stalingrad. Thắng lợi của chiến dịch này làm thay đổi về cơ bản diễn biến của cuộc đại chiến thế giới lần thứ hai. Từ đây, các nước phát - xít từ mạnh chuyển sang yếu, trong khi đó liên minh chống phát xít càng đánh càng lớn mạnh, phong trào kháng chiến ở các vùng bị chiếm đóng cũng phát triển mạnh mẽ. Năm 1943, trước sức tấn công của liên quân Anh - Mỹ, Italia đầu hàng trước tiên. Tháng 6 năm 1944, châu Âu mở mặt trận thứ hai ở miền bắc nước Pháp, quân Đức nằm kẹp giữa liên quân Anh - Mỹ và quân đội Liên Xô, bị đánh tơi tả buộc phải đầu hàng ngày 8 tháng 5 năm 1945. Cuối cùng nước Nhật phát - xít trước những đòn tấn công nặng nề của quân đội Liên Xô, Mỹ. . . ngày 15 tháng 8 cũng tuyên bố đầu hàng. Ngày 2 tháng 9, Nhật chính thức ký giấy đầu hàng vô điều kiện. Đại chiến thế giới lần thứ hai đến đây kết thúc.
Qui mô của cuộc Đại chiến thế giới lần thứ hai vượt xa cuộc Đại chiến thế giới lần thứ nhất. Hơn 60 nước, khoảng 4/5 dân số thế giới, bị lôi cuốn vào vòng xoáy của cuộc chiến tranh. Số người chết vì chiến tranh lên tới trên 50 triệu người, trong đó Liên Xô, Trung Quốc vượt quá con số 20 triệu, Đức trên 8 triệu, Ba Lan trên 6 triệu, Nhật trên 3 triệu. Thiệt hại về vật chất tính ra trên 4000 tỷ đô la (Mỹ).
