CÁC KIM TỰ THÁP “SAO TRỜI” Ở ÊCUAĐO
Cách thủ đô Kitô của Êcuađo 40 km ở vùng Côchaxca, có cả một tổ hợp gồm 15 kim tự tháp hình chóp cụt cao, thấp, rộng, hẹp khác nhau. Chúng được xây vào các thời kỳ khác nhau và có lẽ thuộc về nền văn minh Caranki ra đời khoảng 800 năm trước Công nguyên và phát triển rực rỡ nhất vào các năm 700-1200 của Công nguyên rồi bị diệt vong sau đó hai thế kỷ.
Khoảng sân rộng trên đỉnh kim tự tháp có lẽ là nơi tiến hành các nghi lễ tôn giáo. Một thời gian dài người ta không hiểu các đường trượt dài dẫn lên sân thượng của kim tự tháp để làm gì. Nhưng sau đã rõ là chúng có một ý nghĩa thiên văn học nhất định. Tất cả các đường trượt đó đều dẫn đến kim tự tháp từ hướng Đông Bắc và đường lớn nhất có độ dài 300 m. Các tính toán chỉ ra rằng, theo hướng đó mấy thế kỷ trước đây có thể nhìn thấy ngôi sao ở cuối đuôi của chòm Gấu Lớn mọc lên. Ngôi sao mà hiện nay chúng ta gọt là Alkaid, mọc lên sau cùng trong số bảy ngôi sao, và điều đó có nghĩa là toàn bộ hình chiếc gàu của chòm Gấu Lớn lấp lánh trên vòm trời.
Quan sát các ngôi sao mọc lên trên đường chân trời nhân tạo vạch theo rìa của kim tự tháp sẽ dễ dàng hơn trong việc ghi nhận thời khắc xuất hiện của ngôi sao và điều chủ yếu là không bị ảnh hưởng của góc suy giảm. Thường thì các ngôi sao chỉ phân biệt được ở độ cao lớn hơn 6-80 trên đường chân trời. Ở đây ngôi sao xuất hiện ngay ở độ cao 100. Các đường trượt của tất cả các kim tự tháp đều có góc nghiêng thực tế là như nhau.
Việc ngôi sao Alkaid mọc có gì lý thú đối với người Anh điêng để họ phải dựng các kim tự tháp mà quan sát nó? Thời xưa hiện tượng mọc tiền nhật (trước lúc Mặt Trời mọc) của ngôi sao này chỉ diễn ra vào cuối tháng 10, đầu tháng 11 trùng với việc mùa mưa bắt đầu và cũng là bắt đầu một năm sản xuất nông nghiệp. Mùa này ở vùng xích đạo như thường lệ đến rất đột ngột và mạnh mẽ, đe dọa, gây thiệt hại lớn cho nhà nông. Vì thế cư dân vùng Côchaki coi các biện pháp thiên văn để báo trước thiên tai là rất quan trọng.
