CÔNG PHÁ BERLIN
Đầu năm 1945, quân đội Liên Xô và liên quân Anh - Mỹ từ hai mặt đông tây tiến quân vào nước Đức. Đầu tháng 4, trước tình thế bị giáp công từ hai phía, quân Đức buộc phải co cụm lại trên một giải đất hẹp ở miền đông nước Đức mà trung tâm là Berlin. Số phận nước Đức phát xít như cá nằm trên thớt. Tuy đã cùng đường Hitler vẫn lồng lộn như thú dữ, một mặt ra lệnh phá hủy mọi thiết bị, thực hành chính sách “tiêu thổ”; một mặt hạ lệnh chia nước Đức thành hai khu vực hành chính nam và bắc, mỗi khu tự lo việc tác chiến còn y thì cố thủ ở Berlin. Để bảo vệ Berlin, Hitler tập trung ở đây gần một triệu quân, xây dựng ba vòng đai bảo vệ chung quanh, luôn túc trực có 3300 máy bay, 1500 xe tăng 10.000 khẩu đại bác và súng cối, sẵn sàng tử thủ Berlin. Nhiệm vụ công phá Berlin giao cho quân đội Liên Xô đảm nhiệm. Liên Xô đã huy động 2 triệu rưởi quân, đại bác và súng cối 4 triệu 160 nghìn khẩu, xe tăng và pháo tự hành 6.250 cỗ, máy bay 7.500 chiếc, đặt dưới quyền chỉ huy của nguyên soái Liên Xô Joukov.
5 giờ sáng ngày 16 tháng 4, chiến dịch Berlin bắt đầu. Đến ngày 19, cao địa Zelaufei được mệnh danh là “ổ khóa của Berlin” bị công phá, ánh cửa vào Berlin đã mở toang. Ngày 21 tháng 4, quân đội Liên Xô lọt vào thành phố, cuộc chiến đấu trên các đường phố diễn ra quyết liệt. Ngày 25 tháng 4, Đệ nhất phương diện quân Belarus và Đệ nhất phương diện quân Ukraina cùng với quân đoàn 9 của Mỹ hội sư ở sông Elbe, chia cắt toàn bộ quân Đức thành hai khối nam và bắc. Đến đây, quân đội Liên Xô đã có điều kiện tập trung toàn lực lượng công kích Berlin.
Quân đội Liên Xô sau khi đột nhập vào được bên trong thành phố Berlin đã phải chiến đấu ác liệt với quân Đức trên từng đường phố, trong từng ngôi nhà. Trận công phá nhà Quốc hội Đức là đỉnh cao của chiến dịch công phá Berlin. Ngày 30 tháng 4, nhà Quốc hội Đức bị đánh chiếm. Một giờ sau, dưới hầm ngầm của Tổng hành dinh, Hitler tự sát. Ngày 2 tháng 5, quân đội bảo vệ Berlin đầu hàng.
Quân đội Liên Xô công phá được Berlin cũng có nghĩa là chiến trường châu Âu đã dần đến hồi kết thúc. Từ ngày 4 tháng 5, tại các vùng có chiến sự, các cánh quân Đức theo nhau đầu hàng. Ngày mồng 7, Tổng tham mưu trưởng Đức Jode ký giấy đầu hàng Mỹ Anh. Đêm mồng 8 tại Bộ Tư lệnh quân đội Liên Xô ở ngoại ô Berlin, đại diện Bộ chỉ huy tối cao của quân Đức là Wilhelm Keitel đã chính thức ký đầu hàng thư vô điều kiện trước mặt đại biểu bốn nước Liên Xô Mỹ, Anh, Pháp. Đến đây cuộc Đại chiến thế giới lần thứ hai bên chiến trường châu Âu đã cáo chung với thất bại hoàn toàn của đức phát xít.
