FROUNZE DANH TƯỚNG THỜI CÁCH MẠNG THÁNG 10 NGA
Frounze (Phrunde) sinh ngày 2 tháng 2 năm 1885 tại Thành phố Pítsêkê thuộc miền núi nước Cộng hòa Kiếcghidia. Năm 1904, sau khi tốt nghiệp loại “ưu” bậc trung học, Founze tiếp tục theo học khoa kinh tế tại Trường Đại học Bách khoa ở Petersburg. Tại đây, Frounze tiếp xúc với trào lưu cách mạng và lao vào hoạt động với tất cả nhiệt tình của tuổi trẻ. Cho nên ít tháng sau, Frounze bị đuổi khỏi trường và trục xuất khỏi Petersburg. Tuy nhiên, thử thách bước đầu này đã khiến Frounze được kết nạp vào Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga, gia nhập hàng ngũ những người Bônsêvích và trở thành một chiến sĩ cộng sản.
Năm 1906, lần đầu tiền Frounze gặp Lénine tại Stockholm (Thủ đô Thụy Điển) và từ đó trở đi, trở thành người đồng chí trung kiên của Lénine. Suốt từ 1905 đến khi Cách mạng xã hội chủ nghĩa thắng lợi vào năm 1917, Frounze liên tục hoạt động trong vòng bí mật và nhiều lần bị bắt giam. Có lần (năm 1907) đã bị kết án treo cổ, nhưng sau đó bản án tử hình được thay bằng án đày đi Xibia.
Trong những năm tháng lưu đày tại Xibia, Frounze đi sâu vào việc nghiên cứu các tác phẩm về chiến tranh và trau dồi tri thức về quân sự.
Năm 1914, cuộc Chiến tranh Thế giới Thứ nhất bùng nổ giữa lúc Frounze đang phụ trách một tổ nghiên cứu quân sự ở lếccút, trung tâm Xibia. Tháng 5 năm 1915, trên đường bị giải đi Sita, Frounze đã vượt ngục rồi lần hồi vượt hàng ngàn kilômét về Pêtơrôgrád, bắt liên lạc với Đảng Bônsêvích Nga? Theo chỉ thị của Đảng, Frounze lên đường ra mặt trận, làm công tác vận động binh lính phản đối chiến tranh đế quốc, chuyển sang chiến tranh cách mạng.
Tháng 2 năm 1917, Frounze được giao nhiệm vụ thành lập các đội cận vệ đỏ ở Betorussia rồi phụ trách tổ chức quân sự miền Tây. Cách mạng tháng Mười bùng nổ giữa lúc Frounze đang làm Chủ tịch Xô Viết Thành phố Minxcơ kiêm ủy viên Hội đồng quân sự mặt trận miền Tây. Tháng 3 năm 1918, Frounze được giao nhiệm vụ làm Chính ủy quân khu Iarôxláp rồi làm Tư lệnh Tập đoàn quân thứ 4 thuộc mặt trận miền Đông.
Tại đây, tài chỉ huy quân sự của Frounze liên tục nổi bật trong các chiến dịch tiêu diệt những lực lượng vũ trang phản động do Đô đốc Bạch vệ Côntrắc chỉ huy, được đế quốc nước ngoài tiếp tay và hỗ trợ.
Năm 1919, tình hình mặt trận miền Đông rất nguy kịch. Côntrắc tập hợp được 25 vạn quân, chiếm lĩnh một địa bàn rộng lớn suốt từ miền Đông Uran qua Xibia đến tận vùng ven Biển Viễn Đông. Phía sau Côntrắc còn có thêm 20 vạn quân thuộc lực lượng can thiệp của Mỹ, Anh, Pháp, Nhật Bản.
Lúc này, Tơrếtxki đang phụ trách Bộ Quốc Phòng và Vaxetisơ là Tổng tư lệnh Hồng quân công nông. Trước lực lượng mạnh của địch, Tơrốtxki không tin Hồng quân có thể đương đẩu với Côntrắc. Vì vậy, ông đã chủ trương rút quân sang bờ tây sông Volga để bảo toàn chủ lực. Chủ trương này được Vaxetixơ tán thành.
Tuy nhiên, nếu rút như vậy có nghĩa là tự cắt đứt tuyến đường giao thông trên Sông Volga, đồng thời còn tự gây ra những khó khăn rất lớn; vì nếu sau này có thời cơ tiến công địch, sẽ phải vượt sông lần nữa. Do đó, Frounze lúc đó đang phụ trách cánh quân phía Nam thuộc mặt trận miền Đông, bao gồm các Tập đoàn quân 1, 4, 5 và Tập đoàn quân Tuốckestan, chủ trương cần phải tiến công bọn Côntrắc ngay từ bờ Đông Sông Volga là nơi tập trung nhiều kho hậu cần lớn, chứ không rút sang bên kia sông. Chủ trương này được Camênhiép là Tư lệnh mặt trận miền Đông tán thành.
Ngày 27 tháng 4 năm 1919, lực lượng do Frounze chỉ huy bắt đấu mở chiến dịch đánh vào trận tuyến của Côntrắc. Nhưng chỉ hơn một tuần sau, ngày 5 tháng 5 năm 1919, Tơrốtxki đã ra lệnh buộc Camênhiép phải rời khỏi chức vụ Tư lệnh mặt trận; đi nghỉ để kiểm điểm, vì đã làm trái chủ trương của cấp trên. Trước tình hình đó, Hội đồng quân sự cách mạng mặt trận miền Đông phải cầu cứu cấp trên bằng cách khiếu nại lên Trung ương. Trong khi đó Frounze vẫn tiếp tục đẩy mạnh nhịp độ tiến công bọn Côntrắc.
Liền sau đó, Trung ương đã nhanh chóng xác nhận tính chất đúng đắn của Camênhiép và đánh giá cao chiến dịch tiến công do Frounze chỉ huy. Trung ương đã chỉ thị cho Tơrốtxki phải điều động Camênhiép trở về vị trí cũ.
Chiến dịch tiến công bọn Côntrắc toàn thắng. Camênhiép và Frounze được nhiệt liệt ca ngợi là có bản lĩnh và có tài chỉ huy chiến dịch lớn.
Sau này, trong hội nghị các Tư lệnh và Chính ủy của các lực lượng vũ trang Ukraina; khi nhắc lại chuyện cũ, Frounze đã nhấn mạnh: ''Đặc điểm của Hồng quân chúng ta là tiến công''. . . Marx đã từng nói: “ Tiến công là một hình thức phòng ngự tốt nhất”.
Tiếp theo chiến dịch tiêu diệt bọn Côntrắc, đến mùa Thu năm 1920, Frounze lại chỉ huy các chiến dịch xuất sắc ở mặt trận miền Nam, đập tan bọn Bạch vệ Vranghen. Chiến thắng giải phóng Crime do Frounze chỉ huy đã chấm dứt cuộc nội chiến. Hàng loạt chiến công hiển hách của Frounze trong suốt cuộc chiến tranh chống bọn phiến loạn trong nước và đế quốc can thiệp đã khẳng định nghệ thuật chỉ huy, bản lĩnh chiến đấu và tầm nhìn chiến lược của ông.
Ngày 14 tháng 3 năm 1924, Founze được cử làm Bộ trưởng dân ủy phụ trách quân đội và hải quân và là Phó Chủ tịch Hội đồng quân sự cách mạng (năm 1925 là Chủ tịch), kiêm Tổng tham mưu trưởng Hồng quân công nông, kiêm giám đốc Học viện quân sự cấp cao Hồng quân công nông.
Có lẽ những năm tháng tù đầy và tham gia chiến tranh cộng với những nhiệm vụ nặng nề phải gánh vác trong tháng năm đầu cách mạng đầy gian nan đã làm Frounze hao mòn sức khỏe nhanh chóng. Ngày 31 tháng 10 năm 1925 ông từ trần ở Moskva giữa lúc mới 40 tuổi.
Cuộc đời của Frounze ngắn ngủi, trong đó có hai thập kỷ liên tục hoạt động cách mạng đã để lại cho các thế hệ sau một tấm gương sáng chói. Sau khi ông qua đời, Học viện cấp cao Hồng quân công nông được mang tên Frounze và tên họ ông được gắn trên tường Thành Kremli.
NGUYỄN VINH PHÚC
