KIẾN TRÚC DÂN GIÃ Ở CÁC VÙNG DÂN TỘC TRUNG HOA
Kiến trúc dân cư là nhà ở của dân. Trong di chỉ người vượn ở Chu Khẩu Điểm, Bắc Kinh, người ta thấy người nguyên thủy trú trong hang động sau dần mới dựng nhà cửa để ở. Ở Trung Quốc, mỗi vùng, mỗi dân tộc có những kiểu nhà khác nhau. Miền Bắc thường dựng trên một mảnh đất những ngôi nhà riêng lẻ ở bốn phía Đông, Nam, Tây, Bắc. Giữa các ngôi nhà đó có hành lang nối liền với nhau tạo ra ở khoảng giữa một cái sân được gọi là tứ hợp viện. Ngôi nhà chính được dựng ở phía Bắc mảnh đất, mặt quay hướng Nam. Hai ngôi nhà hai bên gọi là tương phòng, phía Nam là một dẫy hành lang, ở giữa có mở một cổng. Trong cổng là sân trong, ngoài cổng là sân trước hẹp và dài, phía ngoài nữa có một dãy nhà, cổng lớn khu nhà nằm ở góc Đông Nam. Phía Bắc ngôi nhà chính còn có dãy nhà sau.
Nhà chính là chỗ ở của chủ gia đình. Các con ở ngôi nhà phía Đông và phía Tây; nhà phía sau dùng làm kho, nhà bếp và người làm công ở. Phòng khách được bố trí ở ngôi nhà phía trước…
Đó là lối kiến trúc nhà ở kiểu tứ hợp viện của người phương Bắc. Tùy theo tình hình cụ thể, diện tích mặt bằng và khả năng kinh tế của chủ nhà, người ta có thể làm nhà có một sân, không có sân trước cũng không có nhà phía sau. Nhưng những nhà có điều kiện vật chất có đất rộng có thể làm nhà nhiều lớp, có nhiều sân và còn có vườn hoa để làm tăng vẻ đẹp cảnh quan của khu nhà.
Nhà ở vùng Đông Bắc Trung Quốc cũng làm theo kiểu này nhưng do đất rộng người thưa, phương tiện giao thông chủ yếu bằng xe ngựa, lại thêm khí hậu lạnh; nên khu đất làm nhà thường có diện tích rộng, có sân rộng để xe ngựa ra vào và quay được dễ dàng; hơn nữa chiều Đông Tây của sân thường rộng để ánh sáng dễ lọt vào ngôi nhà chính.
Còn ở một số thành phố thuộc tỉnh Sơn Tây, cũng kiểu nhà đó cách bố trí có khác với vùng Đông Bắc. Nhà làm thường theo kiểu chiều Nam - Bắc dài hơn chiều Đông Tây.
