KLIMEN TIMIRLAZEV (1843 - ?)
Klimén Tmiriazev sinh năm 1843 ở Petersbourg. Sau khi tự học bậc trung học và có kiến thức khá vững chắc, người thanh niên 18 tuổi đó thi vào trường Đại học Tổng hợp Petersbourg. Ba năm trước khi trở thành sinh viên, Timiriazev đã bắt đầu phải kiếm kế sinh nhai và giúp đỡ gia đình đông người; cha anh vì “không đáng tin cậy về mặt chính trị” đã buộc phải từ chức. Klimen cũng tỏ ra là một thanh niên ''có đạo đức khá gương mẫu'', vừa mới vào học hệ khoa học tự nhiên đã tích cực tham gia các cuộc đấu tranh lớn của sinh viên chống lại bọn cảnh sát giữ trật tự trong trường Đại học Tổng hợp. Timinazev bị đuổi khỏi trường, nhưng anh vẫn tiếp tục tới lớp nghe bài giảng của các Giáo sư mà mình yêu mến là nhà thực vật học Anđrây Bêkêtốv, nhà hóa học Đmitri Mendeleev và thậm chí còn nhận huy chương vàng trong cuộc thi khóa học mà lần đầu tiên anh tham gia.
Người thanh niên có khả năng trở thành nhà Bác học lớn đã được gửi ra nước ngoài. Đầu tiên, Tmiriazev làm việc ở Đức, sau đó ở Pháp cùng với người sáng lập bộ môn nông học trên cơ sở khoa học - Gian Buxengô và nhà hóa học danh tiếng Pin Becstơlô.
Trở về Tổ quốc, nhiều năm Klimen Tmiriazev dạy các môn thực vật học, giải phẫu và sinh lý thực vật học trong trường Đại học Nông nghiệp Pêtrôvxcơ Radumov (nay là trường Đại học Nông nghiệp Timiriazev và trường Đại học Tổng hợp Moskva).
Timiriazev là một nhà nghiên cứu thuộc loại hiếm có, chỉ đi sâu vào một vấn đề là giải quyết những điều bí ẩn về sự dinh dưỡng không khí của thực vật, tức là sự quang hợp. Giải thích bằng thí nghiệm những tình tiết của quá trình hết sức phức tạp diễn ra trong lá cây là nội dung hoạt động khoa học trong vòng nửa thế kỷ của Timirtazey. Ông đã đưa ra khái niệm về vai trò Vũ trụ của thực vật là máy phát năng lượng Mặt trời trên hành tinh chúng ta.
Nhà Bác học sống dưới chế độ Xô Viết cả thảy có hai năm rưỡi và tuy mắc bệnh hiểm nghèo (do chứng chảy máu não, Timtriazev đã bị bại liệt tay và chân trái, không thể tự đi lại được nếu không có người giúp đỡ), ông vẫn tỏ ra là người có khối óc sáng suốt và thâm thúy. Đôi khi, những năm đó đã trở thành thời gian hoạt động hết sức hăng say của nhà Bác học. Klimen Timiriazev tích cực tham gia vào hoạt động của Xô Viết Thành phố Moskva, là đại biểu toàn quyền của những người lao động Thủ đô Liên Xô.
Tlmiriazev đã cống hiến nhiều sức lực và tài ba vào việc phổ biến khoa học, coi đó là ''một trong những vũ khí đấu tranh hùng mạnh chống những hậu quả tai hại của sự phân công lao động cực đoan và sự man rợ tồn tại trong nền văn minh đang phát triển mạnh mẽ''.
Klimen Timiriazev là một nhà Bác học đại chúng và đáng được nhân dân tưởng nhớ, một nhân vật hiếm có trong giới Bác học Nga.
(Thông tấn xã Nôvôxti)
