MỘT THỜI XA XƯA CON NGƯỜI ĐÃ TRAO ĐỔI VỚI NHAU
BẰNG HIỆN VẬT HAY LẤY HÀNG ĐỔI HÀNG
Sự trao đổi giữa các cộng đồng cổ xưa là phức tạp hơn nhiều trong cách trao đổi thô sơ hàng đổi hàng.
Trước hết, từ thời rất xa xưa ấy, hàng hóa đã được lưu chuyển qua những khoảng cách rất lớn như ta có thể thấy từ dấu vết vật chất của những đồ vật như hổ phách và đá, vỏ chai để lại. Một số đồ vật này đã được tìm thấy tại những nơi cách xa nguồn gốc của nó tới hàng trăm kilômét, từ miền Nam Autralia đến bờ biển phía Bắc New Guinéa, từ Biển Đen đến Ba Lan và miền Rhénanic. Ngày từ thời đồ đá cũ (cách đây 35.000 năm đến 10.000 năm), người Cro – Magnon ở Eyzies vùng Dordogne Miền Nam nước Pháp đã biết đến những vỏ sò, vỏ ốc đem về từ Đại Tây Dương cách đó 200km.
Tiếp đó, mỗi xã hội đi đến chỗ chuyên sản xuất một loại hàng hóa riêng để trao đổi và làm phương tiện thanh toán cho những sản phẩm mua của các tập đoàn khác. Một trong những loại hàng hóa đó là rìu đá, thanh muối, đồ gốm và áo choàng bằng vỏ cây.
Sau cùng trong lòng những xã hội ấy, xuất hiện những tập đoàn chuyên giữ vai trò trung gian qua việc trao đổi hàng hóa và họ đi xa hàng chục, thậm chí hàng trăm kilômét để hoạt động thương mại.
Vậy là đã xa cái nền kinh tế hàng đổi hàng, trong đó hàng hóa được dùng để trao đổi trực tiếp với nhau, không có bất kỳ một vật trung gian trao đổi nào. Tuy nhiên, việc phát triển một chức năng tính đếm hãy còn hạn chế, giá cả tương đối của hàng hóa trao đổi không được quan niệm như một quan hệ khách quan mà chủ yếu là sự biểu hiện của một quan hệ xã hội, giữa các cá thân và các cộng đồng. Động lực của sự phát triển tiền tệ vẫn chưa phải là thị trường.
