TÀU VŨ TRỤ VÀ MÁY BAY VŨ TRỤ CÓ GÌ KHÁC NHAU?
Tàu vũ trụ và máy bay vũ trụ đều là những thiết bị vũ trụ chở người, cũng có thể nói, chúng đảm bảo cho các nhà du hành vũ trụ sống và làm việc trong vũ trụ, sau đó bình an đưa họ trở về trái đất. Nhưng giữa chúng có gì khác nhau?
Đầu tiên nói về tàu vũ trụ. Tàu vũ trụ thực chất là vệ tinh chở người. Vừa là vệ tinh, nó có rất nhiều hệ thống giống các vệ tinh khác, ngoài kết cấu, năng lượng, bộ phận điều khiển trạng thái, điều khiển nhiệt độ ra, nó còn có hệ thống vô tuyến điều khiển độ rung, đo độ rung, thông tin, theo dấu. Nhưng do nó lại có nhiệm vụ chở người, nên nó phải có hệ thống khác với vệ tinh khác, bao gồm hệ thống cứu sinh khẩn cấp, trở về, duy trì sự sống, và các thiết bị như rađa trao đổi, máy tính và động cơ thay đổi quỹ đạo.
Máy bay vũ trụ thường do ba bộ phận cấu thành. Thứ nhất là khoang phản hồi, ngoài việc là chỗ ngồi của các nhà du hành vũ trụ ra, nó còn là trung tâm điều khiển của cả phi thuyền; Thứ hai là khoang quỹ đạo, ở đây có các loại máy móc và thiết bị thực nghiệm, là phòng làm việc trên vũ trụ của các nhà du hành; Thứ ba là khoang phục vụ, nó được trang bị thiết bị như hệ thống đẩy tiến, nguồn điện và nguồn khi, có tác dụng đảm bảo phục vụ cho tàu vũ trụ. Do nguồn của tàu vũ trụ là vệ tinh, nên thể tích và trọng lượng của nó đều không thể rất lớn, nhiên liệu và độ dùng sinh hoạt mang theo lên tàu đều có hạn, do vậy mỗi chiếc máy bay vũ trụ có thể mang 2 - 3 nhà du hành vũ trụ, trong thời gian dừng trên vũ trụ cũng chỉ ngắn ngủi trong vài hôm.
Những năm 60 đến những năm 80 của thế kỷ 20, Liên Xô cũ và Mỹ cùng nghiên cứu chế tạo ra mấy loại tàu vũ trụ, đưa người lên khoảng không vũ trụ, thậm chí đến cả mặt trăng. Hiện nay, tàu vũ trụ ''Liên hợp'' của Nga vẫn còn đang được sử dụng.
Lại nói về máy bay vũ trụ. Bề ngoài của nó giống hệt chiếc máy bay cỡ lớn bình thường, do đầu, thân, đuôi và hai cánh hình tam giác, cánh đuôi thẳng cấu thành. Đầu máy bay là khoang lái của máy bay, nhà du hành vũ trụ điều khiển máy bay bay lên ở đây. Thân máy bay là khoang hàng lớn, nó to như một khoang tàu hỏa, có thể chứa 20 ~ 30 tấn hàng hóa vật dụng, cánh tay máy có thể vươn ra xa 15m, đưa vệ tinh nặng 10 tấn vào vũ trụ, hoặc bắt những vệ tinh gặp sự cố trong không gian vào khoang hàng. Đuôi máy bay là động cơ chính của máy bay. Hai bên của nó có thiết bị trợ đẩy nhiên liệu bằng chất rắn cố định, nó nhỏ dài và đối xứng, phía dưới còn có thùng chứa ngoài chứa chất đẩy tiến hình nêm cực lớn. Máy bay vũ trụ phóng lên theo phương thẳng đứng, sau khi lên đến một độ cao nhất định, nó sẽ làm rơi thùng chứa và thiết bị trợ đẩy đã dùng xong, dựa vào động cơ chính để tiến vào quỹ đạo gần trái đất. Sau khi hoàn thành xong nhiệm vụ, nó lại quay trở lại tầng khí quyển, lượn xuống sân bay quy định như máy bay bình thường. Thiết bị trợ đẩy rơi xuống biển, có thể được thu hồi và tái sử dụng 20 lần. Còn sau khi máy bay vũ trụ trở về mặt đất, qua kiểm tra, sửa chữa cũng có thể sử dụng lại 100 lần.
Từ năm 1981 đến nay, Mỹ đã sử dụng 5 máy bay vũ trụ du hành trong không gian, hoàn thành 95 lượt bay. Mỗi lần bay, nó có thể mang nhiều nhất 8 nhà du hành vũ trụ và ở lại không gian 7 - 30 ngày.
Thông qua việc giới thiệu sơ lược về tàu vũ trụ và máy bay vũ trụ, chúng ta có thể biết rằng, tàu vũ trụ là sử dụng một lần, phi công vũ trụ ít, mà thời gian bay ngắn; Còn máy bay vũ trụ có thể sử dụng nhiều lần, so với tàu vũ trụ thì số người chở được nhiều hơn, thời gian ở trong vũ trụ dài hơn, do vậy, có thể làm được nhiều việc trong vũ trụ hơn.
