TẠI SAO CỒN NGUYÊN CHẤT KHÔNG CÓ KHẢ NĂNG SÁT TRÙNG?
Dùng cồn làm tiêu độc, mọi người đều biết điều này. Nhưng kỳ lạ là chất sát trùng dùng trong chữa trị y học chỉ có 75% là cồn, cồn nguyên chất thì không có khả năng sát trùng. Vậy nguyên nhân tại sao? Tên hóa học của cồn là êtanon (C2H5OH), chất này có sức thẩm thấu nhanh, có khả năng chui vào bên trong vi khuẩn, làm cho prôtêin trong vi khuẩn bị đông mất đi sức sống và chết. Trước đây con người thấy rằng cồn nguyên chất làm prôtêin trong vi khuẩn biến tính mạnh nhanh, prôtêin ở ngoài vi khuẩn đông cứng và trở thành màng cứng ngăn cồn thâm nhập vào bên trong vi khuẩn. Đó là nguyên nhân tại sao cồn nguyên chất lại không có khả năng sát trùng.
Thực chất, cồn nguyên chất hoặc nước cất đều không có khả năng làm prôtêin biến tính, chỉ có nước bình thường và cồn cùng lúc pha trộn với nhau, dung dịch cồn này mới có thể làm prôtêin biến tính. Nguyên nhân là prôtêin là một kết cấu đại phân tử vô cùng phức tạp, do có hình dạng xoắn ốc, cong queo kéo dài tạo nên một số hình dáng nhất định. Nếu kết cấu lập thể của prôtêin bị phá vỡ mà không thể trở thành hình dạng ban đầu nó sẽ bị mất đi sức sống sinh lý. Trong phân tử prôtêin có rất nhiều gốc không ưa nước tồn tại bên trong chuối dài xoắn ốc, ngoài ra còn có rất nhiều gốc ưa nước thì lại ở bên ngoài. Cho nên phân tử prôtêin bên ngoài và nước có quan hệ hết sức mật thiết, có khả năng hòa tan vào nước và hình thành chất keo. Giữa các gốc không ưa nước bên trong prôtêin và các gốc ưa nước đều tồn tại một lực hút, điều này làm cho nó vừa ổn định vừa linh động. Muốn làm prôtêin biến tính thì phải làm chuỗi xoắn của prôtêin mở ra và trở nên lỏng lẻo, quan trọng nhất là làm phá vỡ chuỗi xoắn của nó. Phần tử cồn có hai đầu, một đầu là gốc không ưa nước (C2H5), có thể phá vỡ lực hút giữa các gốc không ưa nước ở bên trong phân tử prôtêin; đầu còn lại là gốc ưa nước (-OH), nhưng nó không thể phá vỡ lực hút giữa các gốc ưa nước bên ngoài prôtêin. Mặt khác, phân tử nước tuy có thể làm lỏng lực hút giữa các gốc ưa nước của prôtêin, nhưng nó sẽ đi vào bên trong vi khuẩn, cũng không có cách nào làm phá vở lực hút giữa gốc không ưa nước trong các prôtêin khác. Cho nên, cồn hoặc nước nguyên chất không đủ làm prôtêin trong vi khuẩn biến hình, chỉ có cồn và nước cùng tồn tại, cùng lúc làm cho các lực hút của các hình dạng bền vững của prôtêin lỏng ra, prôtêin mới có thể mất đi sức sống sinh lý. Do vậy, chỉ có dung dịch cồn với một nồng độ nhất định mới có khả năng sát trùng.
