AMEDEO AVOGADRO (1776 - 1856)
Sinh trưởng trong một gia đình luật gia, Amedeo Avogadro đã được đào tạo để trở thành Trạng sư, nhưng lòng ham thích khoa học tự nhiên từ thời niên thiếu đã khiến ông đột ngột thay đổi đường đời của mình. Năm 1806, Avogadro được mời giảng dạy vật lý ở trường Đại học Turin và ông bắt đầu tiến hành nghiên cứu khoa học có hệ thống.
Avogadro là người đầu tiên xác định thành phần định tính và định lượng của các hợp chất từ tỷ lệ thể tích của chất khí tạo thành các hợp chất đó. Nhờ vậy, ông đã tìm ra được công thức của hàng loạt hợp chất và đính chính nhiều công thức hóa học mà trước đây các nhà hóa học đã ngộ nhận.
Ông đã phát triển luận điểm quan trọng nhất mà sau này được các nhà Bác học khác sử dụng làm cơ sở cho thuyết nguyên tử - phân tử. Ông đã phát minh ra một định luật cho phép xác định các đặc trưng về lượng của các chất thể khí là ''những thể tích bằng nhau của các chất khí khác nhau chứa cùng số phân tử trong những điều kiện nhiệt độ và áp suất như nhau”. Định luật này mang tên tác giả của nó: Định luật Avogadro.
Ông đã chứng minh ngay cả những chất khí đơn giản như nitơ, ôxy, hyđro tồn tại ở dạng phân tử hai nguyên tử chứ không phải dạng nguyên tử như các nhà Bác học lớn như Dalton, Berzelius đã quan niệm. Dựa trên cơ sở những lập luận đó, Avogadro đã đề suất một phương pháp đơn giản và tin cậy để xác định khối lượng phân tử tỷ đối của phân tử các chất ở thể khí bằng cách chia tỷ khối của hydro dùng làm chuẩn.
Khi đối chiếu khối lượng phân tử các chất khí xác định được bằng phương pháp trên với thành phần của chúng, Avogadro đã tìm ra khối lượng phân tử và khối lượng nguyên tử của ôxy, nitơ, carbon, lưu huỳnh, phốt pho, clo gần bằng giá trị hiện nay.
Sự phát triển tiếp theo của thuyết phân tử của Avogadro vào nửa sau của thế kỷ XIX đã dẫn đến sự phát biểu rõ ràng về các khái niệm quan trọng nhất của hóa: nguyên tử, phân tử, đương lượng.
