CLAUDIUS GALIEN (131 - 201)
a. Thân thế:
Galien sinh năm 131 S.CN, tại Bergamo, một thành phố nhỏ có khoảng hai vạn dân, thuộc miền Tây nước Thổ Nhĩ Kỳ. Bố Galien là một kiến trúc sư nổi tiếng, đã gởi anh theo học ngành Y. Năm Galien 21 tuổi, bố mất. Từ đó, Galien đi chu du khắp thiên hạ để tự học thêm và chữa bệnh. Anh dừng lại lâu nhất (5 năm) ở Alexandrie, một thành phố danh tiếng và là hải cảng lớn nhất nước Ai Cập Cổ đại; nơi đây là quê hương của Nữ Hoàng Cléopâtre. Alexandri do Alexandros Đại đế sáng lập năm 332 Tr.CN. Nó là thủ đô của Ai Cập trong suốt 1000 năm, và được xem như một trung tâm văn hóa sầm uất nhất thời xưa, với các thư viện đặc biệt phong phú và đa dạng. Năm 29 tuổi, Galien trở về quê hương, tiếp tục chữa bệnh. Bốn năm sau, lúc 33 tuổi, ông rời đến La Mã và nổi tiếng là một thầy thuốc giỏi. Mười năm sau, Galien được mời làm Ngự y ở Hoàng cung.
b. Sự nghiệp:
Galien vốn là người học nhiều và sâu, ở nhiều nơi, qua nhiều nguồn, lại rất chăm thực hành mổ xẻ, chữa bệnh. Đặc biệt ông được cử chăm sóc và cứu chữa cho các đấu sĩ bị thương, lại rất chịu khó mổ động vật (khỉ, chó, bò, lợn...) để kiểm tra và đối chiếu với người, nên Galien rất giỏi cả về khoa ngoại và khoa nội. Nhờ chăm viết, nên Galien đã để lại cho đời sau gần 300 tác phẩm có giá trị khoa học lớn, trong đó có 9 tác phẩm về giải phẫu, 17 về sinh lý, 6 về bệnh học, 16 về tim mạch, 14 về các phương pháp điều trị bệnh, 30 về dược lý... Cùng với nhà triết học kiêm tự nhiên học Aristotle và nhà danh Y Hippocrate, Galien thuộc bộ ba trí tuệ có uy tín và ảnh hưởng lớn nhất nếu không nói tà duy nhất trong suốt mười mấy thế kỷ cho tới thời Phục hưng ở Châu Âu.
GS. LÊ QUANG LONG
