EUCLIDE NGƯỜI CHA CỦA HÌNH HỌC
Môn hình học mà chúng ta học ngày nay là do nhà toán học cổ Hy Lạp Euclide (330 – 275 năm trước công nguyên) sáng lập. Cuốn “cơ sở hình học'' ông viết từ năm 300 trước công nguyên, trải qua hơn 2000 năm, cho đến nay vẫn là giáo trình mẫu mực cho môn hình học, vì vậy Euclide được tôn vinh là người cha của môn hình học.
Euclide sinh ở Athene, tiếp thụ được toán học cùng các kiến thức văn hóa của cổ Hy Lạp, đến năm 30 tuổi, ông đã trở thành một học giả nổi tiếng. Đúng vào lúc ông được quốc vương Ai Cập mời, ông đến cư trú tại thành phố Alexandrie, một mặt học toán, một mặt làm công tác nghiên cứu.
Việc nghiên cứu toán học ở cổ Hy Lạp vốn đã có một lịch sử lâu đời đã từng có nhiều sách hình học ra đời, tuy chỉ mới là về từng vấn đề một của hình học, nội dung chưa thành một hệ thống. Euclide đã thu thập các thành quả của người đi trước, lại dùng nhưng phương pháp viết độc đáo, trước đây chưa từng có: trước hết đưa ra định nghĩa tiên đề giả thiết sau đó mới đi từ đơn giản đến phức tạp để chứng minh các định lý: bàn về hình học phẳng hình học không gian. Ông còn thảo luận về số nguyên, phân số, số tỉ lệ v.v . . Cuối cùng đã hoàn thành một bộ sách vĩ đại “Cơ sơ hình học''.
Sau khi bộ sách ra đời, các bản sao chép tay đã được lưu truyền hơn l800 năm. Đến năm 1482 sau khi có được bản in, đã được in đi, ln lại ước đến một nghìn lần, được dịch sang nhiều ngôn ngữ chính trên thế giới. Vào thế kỷ 13 sách được truyền vào Trung Quốc, nhưng không lâu sau lại thất truyền. Đến năm 1607 lại được dịch lại một lần nữa, trước tiên dịch 6 quyển đầu đến năm 1857 dịch nốt 9 quyền cuối.
Euclide có tài dùng phương pháp đơn giản để giải quyết các vấn đề phức tạp. Euclide đã chọn thời điểm bóng của mình bằng chiều cao của bản thân mình, đo chiều dài của bóng Kim tự tháp để giải quyết một vấn đề khó là đo chiều cao của Kim tự tháp. Ông nói: ''Đúng lúc này chiều dài của bóng đúng bằng chiều cao cửa Kim tự tháp.
Euclide là một nhà giáo ôn hòa đôn hậu, nghiêm túc. Ông phản đối tác phong khéo ở lấy lòng ăn xổi ở thì. Quốc vương nghĩ rằng Euclide có thể tận dụng khả năng đơn giản hóa môn hình học của Euclide, mong tìm được một con đường học môn hình học được nhẹ nhàng hơn. Euclide trả lời: ''Trong môn hình học chỉ có một con đường chung cho mọi người, không có con đường riêng cho vua chúa''. Câu nói này đã trở thành một châm ngôn trong quá trình học, đã được lưu truyền đến muôn đời. Có một lần một học sinh hỏi ông: ''Thưa thầy học hình học thì có lợi gì ạ?'' Euclide quay sang bảo người đầy tớ: ''Cho anh ta ba đồng, bởi vì anh ta chỉ nghĩ đến việc học để thu lợi lộc''.
