Nguyên tử đã được tạo ra bằng cách nào?
Lúc đầu là Big Bang (Vụ nổ Lớn), theo thuyết vũ trụ học hiện nay: cách đây chừng 12 tỷ năm, Vũ trụ (vật chất năng lượng, không gian và thời gian) đã sinh ra từ một ''điểm kỳ dị'', loại điểm toán học trong đó quy tụ vạn vật. Sự xuất hiện của vật chất như người ta biết bắt nguồn từ sự nở rộng, tức là sự trở lạnh của vũ trụ sau giây phút đó và ngày nay vẫn còn tiếp diễn. Lúc đầu Vũ trụ cực kỳ nóng và đặc trong đó ngự trị một loại ''cháo'' hạt cơ bản (photon, quark, gluon, electron, v.v…). Khoảng một phần mười nghìn giây sau Vụ nổ Lớn, nhiệt độ đã xuống đủ để các quark kết tụ và tạo thành proton và nơtron. Đến tuổi 100 giây, proton và nơtron có thể kết hợp với nhau để tạo thành nhân của các nguyên tố nhẹ (hydro và heli là chính). Sau đó 300.000 năm, các nhân bắt được các electron và nguyên tử hình thành. Đến 1 tỷ năm thì các thiên hà đầu tiên được tạo ra. Sự tổng hợp các nguyên tố nhẹ (heli và trên nữa) cũng diễn ra trong lòng các ngôi sao, nhờ các phản ứng tổng hợp dây chuyền do mật độ và nhiệt độ cao gây ra. Các nguyên tố nặng, trên sắt, chủ yếu được tạo thành từ các vụ nổ sao (sao mới và siêu mới). Chi tiết tổng hợp các nguyên tố trong quá trình tiến hóa của Vũ trụ và các sao vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Nhưng người ta biết vạch lại nguồn gốc của các nguyên tố hóa học và giải thích sự dồi dào tương đối của chúng.
